vào lá gan kẻ thù. Dẫu sao thì cũng có điều đúng sự thật là lúc bấy giờ cũng
như hiện nay, đàn ông vẫn có ưu thế về sức mạnh cơ bắp; vào thời đại cái
chùy và dã thú, thời đại lực lượng thiên nhiên cực kỳ hùng mạnh và công
cụ của loài người hết sức thô sơ, ưu thế ấy chắc hẳn vô cùng quan trọng.
Dù thế nào đi nữa và dù lúc bấy giờ, phụ nữ lực lưỡng tới đâu, trong cuộc
đấu tranh chống thế giới thù địch, những đòi hỏi của sự sinh đẻ đối với họ
vẫn là một nỗi ám ảnh khủng khiếp: người ta kể rằng phụ nữ bộ lạc
Amazone cắt vú đi, điều đó có nghĩa là ít nhất trong cuộc sống chinh chiến
của mình, họ từ chối việc sinh đẻ. Còn đối với phụ nữ bình thường thì thai
nghén, sinh đẻ, kinh nguyệt làm giảm sút năng lực lao động và làm họ suy
nhược trong một thời gian dài; để chống lại kẻ thù, để đảm bảo sự sống của
mình và của con cái, họ cần tới sự bảo vệ của những người chinh chiến và
cần tới sản phẩm săn bắn, đánh cá của đàn ông. Vì dĩ nhiên không có một
sự kiểm soát nào đối với sinh đẻ, và vì thiên nhiên không bảo đảm cho phụ
nữ những thời kỳ vô sinh như đối với loài động vật có vú khác, nên những
cuộc sinh đẻ nhiều lần chiếm phần lớn sức lực và thời giờ của họ; họ không
có khả năng đảm bảo cuộc sống của con cái. Đó là một sự kiện đầu tiên kéo
theo nhiều hệ lụy: những buổi đầu của loài người đều gian khổ, các dân tộc
hái lượm, săn bắn và đánh cá chỉ giành giật được của đất đai những của cải
ít ỏi, và phải trả giá bằng một sự nỗ lực gay gắt; trẻ em ra đời quá nhiều so
với nguồn lực của tập thể; tình trạng đẻ nhiều một cách phi lí của phụ nữ
ngăn cản họ tích cực tham gia vào sự phát triển những nguồn lực ấy trong
lúc nó tạo ra một cách vô tận những nhu cầu mới. Cần thiết cho sự trường
tồn của loài, nhưng họ vĩnh truyền loài một cách quá dồi dào: chính đàn
ông bảo đảm sự cân bằng giữa sinh đẻ và sản xuất. Như vậy, phụ nữ thậm
chí không có cả cái ưu thế duy trì cuộc sống đối với đàn ông, không giữ vai
trò của noãn đối với tinh trùng, của tử cung đối với dương vật, và chỉ dự
một phần sự cố gắng của loài người để duy trì sự tồn tại của mình, và chính
nhờ người đàn ông mà sự cố gắng đó thu được kết quả cụ thể.
Nhưng vì bao giờ người ta cũng thiết lập được thế cân bằng giữa sản
xuất và sinh đẻ, dù với giá tội ác giết trẻ thơ, hiến tế, chiến tranh đi nữa,
nên đàn ông và đàn bà đều cần thiết như nhau về phương diện sự sống còn
