Sự giản dị nói với trái tim nhiều hơn là vẻ hào nhoáng, nhiều màu sắc,
lộng lẫy ráng chiều, lung linh trời sao và bức tranh cây cỏ nhiệt đới mượt mà
gợi ta nhớ đến những thác nước hùng vĩ, những Niagara
của lá và hoa. Viết
về Prisvin rất khó. Cần phải ghi lại những lời của ông vào sổ riêng, đọc đi
đọc lại, tìm ra những giá trị mới trong mỗi dòng chữ, đi sâu vào những cuốn
sách của ông như chúng ta theo những lối nhỏ tỏ mờ đi vào rừng thẳm với
tiếng suối rì rào và hương cỏ thơm lành, - thâm nhập vào những ý nghĩ và
những trạng thái khác nhau vốn là bản tính của con người đẹp cả về trí não
và trái tim này.
Prisvin nghĩ về mình như về một nhà thơ “bị đóng đinh trên thập giá văn
xuôi”. Nhưng ông đã nhầm. Văn xuôi của ông chan chứa chất thi ca còn hơn
nhiều những bài thơ và trường ca khác.
Những cuốn sách của Prisvin, nói bằng lời của chính ông, là “một niềm
hân hoan vô tận của những khám phá không ngừng nghỉ”.
Đã mấy lần tôi nghe cũng câu nói này từ những người vừa đọc xong một
cuốn sách nào đó của Prisvin: “Đúng là ma thuật!” Hỏi chuyện thêm, tôi
hiểu được điều họ muốn nói là cái sức dụ hoặc khó giải thích nhưng cảm
thấy rõ rệt mà chỉ Prisvin mới có.
Bí ẩn của nó là ở đâu? Bí quyết của những cuốn sách ấy là gì? Những chữ
“ma thuật”, “phép phù thủy” thường chỉ có trong các câu chyện cổ tích.
Nhưng Prisvin không phải là người kể chuyện cổ tích. Ông là người của đất,
của “mẹ đất chân chất”, là nhân chứng của tất cả những gì diễn ra quanh
mình giữa thế gian.
Bí quyết sức hấp dẫn Prisvin, ma thuật của ông chính là ở sự tinh tường
kia của ông.
Đó là cái tinh tường biết tìm ra điều thú vị trong mỗi sự vật nhỏ bé, biết
thấy nội dung sâu sắc dưới cái bề ngoài buồn tẻ của những hiện tượng xung
quanh.
