Văn xuôi của Prisvin hoàn toàn có thể được gọi là “hợp thảo” của ngôn
ngữ Nga. Từ ngữ của Prisvin cũng nở hoa, cũng lấp lánh. Chúng khi thì xạc
xào như cỏ, khi thầm thì như suối nguồn, lúc lảnh lót như chim, lúc lanh
canh như băng đầu mùa rạn gãy, và cuối cùng, có khi chúng như một dòng
song sao chậm chậm chảy trong trí não chúng ta.
Ma thuật trong tác phẩm của Prisvin có được chính là do những kiến thức
sâu rộng của ông tạo nên. Trong bất cứ một lĩnh vực nào của nhận thức, con
người cũng đều có những nguồn thơ vô tận. Các nhà thơ đáng ra phải biết
điều đó từ lâu.
Nếu như các nhà thơ nắm vững thiên văn học thì đề tài về bầu trời sao
vốn được các nhà thơ yêu mến sẽ tráng lệ thêm biết bao nhiêu.
Đêm với bầu trời không tên và vì thế không đủ sức biểu cảm là một
chuyện; nhưng cũng đêm ấy nếu nhà thơ biết những qui luật chuyển động
của vòm sao và khi mặt nước hồ phản chiếu không phải chòm sao nói chung
nào đó mà là chòm Lạp Hộ
rực rỡ thì lại là một chuyện khác.
Có thể dẫn ra rất nhiều ví dụ về việc một hiểu biết không đáng kể nhất
cũng mở ra trước mắt chúng ta những lĩnh vực mới của cái đẹp. Trong
chuyện này mỗi người có kinh nghiệm của riêng mình.
Còn bây giờ tôi muốn kể về trường hợp câu văn của Prisvin đã giải thích
cho tôi hiểu một hiện tượng mà trước đó tôi vẫn cảm thấy là ngẫu nhiên. Và
không chỉ giải thích, mà tôi có thể nói câu văn còn làm cho hiện tượng đó
đầy đủ thêm bằng một vẻ hoàn mĩ hợp qui luật.
Đã từ lâu, tôi đã nhận thấy trên các cánh đồng cỏ ngập nước bên sông Oka
nhiều chỗ hoa mọc thành từng cụm riêng lẻ, nhưng có nơi giữa cánh đồng cỏ
bình thường bỗng xuất hiện một dải dài ngoằn nghèo san sát những bông
hoa giống nhau. Điều đó đặc biệt thấy rõ từ trên chiếc máy bay nhỏ bé “U-
2” thường bay đến phun thuốc trừ muỗi ở những đồng cỏ và đầm lầy.
Đã nhiều năm, tôi quan sát những dải hoa cao và ngát hương này, rất thích
chúng, nhưng không biết giải thích hiện tượng đó như thế nào. Mà thực ra,
