GIỮA TRONG XANH - Trang 160

hết. Ngồi nhìn tôi ăn bây giờ, bà nói toạc ra những ý nghĩ chất chứa của bà
— bà mẹ già lúc nào cũng tha thủi của tôi tuyệt vời ở chỗ tính tình bộc trực.
— Mẹ sợ con phản! — lời nói ngay thật ấy của mẹ làm tôi lạnh xương
sống. Được Đảng giao cho ra Bắc mà lén lút ở lại với vợ con, sau này làm
thế nào mà không cộng tác với đối phương được, như thế không phải là đào
ngũ, là phản sao? Không thấy con về, tưởng con đi luôn, mẹ cũng buồn,
cho là con tệ. Nhưng lúc nãy thấy con về, mẹ sợ hơn, mẹ hoảng vô cùng,
tưởng là con phản rồi. Mẹ sợ do con giận một số người đã xử không tốt với
mẹ, tức là không tốt với con. Nhưng hiểu vậy là sai đó, con. Mẹ bằng này
tuổi đầu, bao nhiêu cái nhục cái vui đều đã từng, mẹ biết phân biệt cái phải,
cái trái, cái lớn cái nhỏ. Khi thấy một số người làm bậy, gây nên bất bình,
riêng mẹ bị khó khăn, mẹ thật lo, buồn nữa, nhưng không giận đâu. Nhà
mình nội ngoại bao nhiêu đời, đến đời mẹ thật mới biết thế nào là cái giá trị
làm con người, đến đời con, đời con con, thật sự mở mày mở mặt — mẹ
bảo thế — mẹ đẻ ra con, mẹ nuôi con, nhưng cứ phấp phỏng, con lớn lên
lại giống như cậu, như chú, lại cũng sống như thế thì buồn quá. May mà có
cách mạng...
Mẹ tôi nói còn dài, đại khái mẹ tôi nói như vậy, trong nỗi kinh ngạc, khâm
phục và xúc động của tôi. Hóa ra mẹ tôi hiểu tất cả, tôi không cần lo lắng
giải thích dài dòng điều gì nữa, chỉ hưởng thụ niềm vui được mẹ săn sóc
trong ngày trở về thăm nhà cuối cùng, có lẹ là ngày cuối cùng được mẹ săn
sóc, rồi đi. Tuy vậy, tôi vẫn tranh thủ nói với mẹ tôi tôi về những tình
huống có thể xảy ra. Kẻ thù, chúng sẽ không ai khác, trong hoàn cảnh của
xã của huyện ta, là những người mà mẹ con ta có quen cả. Chúng sẽ rình
mò, giám thị, tra tấn, bắt bớ mẹ nữa — vì mẹ là người cách mạng, và mẹ là
mẹ của con: về điều này, chúng sẹ không mơ hồ đâu. Một mặt khác, anh em
có thể nhờ đến sự giúp đỡ của mẹ.
Mẹ tôi nghe tôi nói, cười cười, mắt rực lên một ánh sáng vui lắm, lạ lắm,
bảo tôi: con cứ đi đi, chớ phải lo gì về mẹ hết trơn, mẹ có chết cũng đã trọn
đời mẹ, mẹ đã nói như vậy thì con hiểu rằng mẹ sẽ không làm điều gì nhục
mẹ, nhục con đâu.