Ngày nay quang cảnh vùng đám-lá-tối-trời đã thay đổi hẳn. Với sức
phát-triển của nhơn dân Gò-công không ngừng dầu trong thời chiến, vùng
đám-lá-tối-trời đã được khai hoang. Nhà cửa, ruộng nương, rẫy bái, cảnh
sống động đã thay thế rừng dừa sầm-uất ngày xưa. Vùng âm-u chết chóc đã
biến thành khu sản xuất đóng góp vào đời sống quốc-gia.
Tuy nhiên người du khách bước đến đây không khỏi dừng chơn một
lúc suy tư, mừng cảnh sống vui tươi, nhưng không khỏi ngậm ngùi nhớ lại
người xưa đã rưới máu cho đất này tươi tốt lại.
SỰ TÍCH VỊNH ĐÔI-MA VỚI CẶP OAN-HỒN HIỆN HÌNH
CẮP TAY ĐI
Rạch đôi-ma, tên chữ là Song-ma, cũng gọi là sông Tình-trinh, ở về
ngọn hạ lưu hướng Bắc huyện Tân-hòa, Gò-công thuộc tỉnh Gia-định ngày
xưa.
Tương truyền : Ngày xưa quanh vùng ấy có cô gái họ Phạm yêu chàng
thư-sinh họ Nguyễn. Tình thắm-thiết, nghĩa mặn nồng, đôi trẻ thề nguyền
trăm năm gá nghĩa vợ chồng. Cha mẹ đôi bên cũng thỏa thuận, nhưng nghị
hôn mà chưa cưới. Chẳng may chàng họ Nguyễn vương bịnh lao rồi mất.
Nàng họ Phạm thương cảm cũng vương bịnh chết theo. Cha mẹ đôi bên
ngẩn ngơ sầu hận, cho chôn đôi trẻ gần nhau. Lâu ngày đôi uyên ương ấy
thường hiển hiện, hồn hoa phách quế khoác tay nhau thơ thẩn bên bờ rạch.
Nhiều người trông thấy. Xa gần vang tiếng đồn. Do đấy ngọn rạch mới
mang tên là « Tình-trinh ».
Lại có một thuyết khác : Một đôi trai gái thương yêu nhau. Chàng là
học trò khó. Nàng là trang lá ngọc cành vàng. Cha mẹ nàng không ưng
thuận cuộc nhân duyên ấy. Nhưng nàng đã quá yêu chàng. Đáp lại, chàng
cũng nguyện cùng sống chết với tình. Đang đêm, cả hai dắt nhau lội qua
rạch, toan tìm đường trốn để lập tổ uyên-ương. Chẳng may cả hai đều chết
