đoạn diễn tiến và những sự việc sẽ đến trong thời Pháp thuộc v.v…
Tuy nhiên không sao tránh khỏi những khuyết-điểm trong việc sưu-
khảo này, mong bạn đọc bổ khuyết cho trong phần còn lại.
NAM-KỲ DƯỚI THỜI PHÁP THUỘC (1861-1945)
LÝ DO PHÁP XÂM LƯỢC VIỆT NAM
Giữa thế kỉ thứ XIX, các vua Việt Nam : Minh-Mạng, Thiệu-Trị, Tự-
Đức nhận thấy nhiều nước Á-châu như Ấn-độ, Qua-va (Java), Lữ-tống
(Luçon) bị mất, thế lực đế-quốc Âu-châu càng ngày càng bành-trướng qua
Đông mà binh lính đi tiền-phong chính là lái buôn, thành thử các ngài lo
ngại về chủ quyền nước mình mà buộc lòng phải cấm ngăn tôn-giáo.
Chụp lấy cơ-hội nước Việt-nam bắt đạo, giết đạo, nước Pháp vội vàng
cử binh hùng, tàu chiến đến xâm-lược Việt-nam, thật sự không ngoài mục-
đích sau đây :
- Chánh trị : Cần dùng phải tìm kiếm mở-mang thuộc địa, cho khỏi tỏ
mình thấp kém hơn một vài cường quốc Âu-châu.
- Kinh tế : Bắt buộc phải có chỗ tiêu-thụ cho hàng hóa sản vật của
mình.
- Văn hóa : Xây-dựng thế-lực trên biển Thái-bình-dương tự-do nghiên-
cứu khoa-học trên đất nước Việt-Nam.
XÂM CHIẾM NAM-KỲ
Ngày hai tháng hai, năm 1859, hải quân Trung-tướng Rigault de
Genouilly đem binh thuyền vào cửa Cần-giờ, ngày 18-2-1859 chiếm thành
Sàigòn, ngày 12-4-1861 đánh chiếm Định-tường, ngày 14-12-1861 chiếm
lấy Biên-hòa.