Nguyễn-bá-Tòng mới từ-giã Tòa Giám-mục đi làm Cha-sở cai quản các họ
(xứ) đạo. Họ đạo trước tiên được đón tiếp ngài là Bà-rịa. Kế đó ngài được
thuyên-chuyển về chăn dắt một trong những họ đạo lớn và giàu thịnh ở Sài-
gòn, là họ Tân-định.
Trong thời-gian làm cha-sở họ Tân-định, cha Tòng đã giúp ích họ này
rất nhiều. Họ càng ngày càng thịnh, một ngôi nhà thờ mới được cất lên,
rộng-rãi xinh đẹp hơn, tháp nhà thờ cao hơn 50 thước thi đua với nhà thờ
Chánh-tòa Sài-gòn. Đáng chú ý nhất là công việc tông-đồ : người theo đạo
mới ở Tân-định rất nhiều vì những công-tác xã-hội của người công giáo và
đức độ của cha-sở cảm-hóa nhiều người. Trường học mở rộng thêm nhiều
lớp. Nhà in Tân-Định hoạt động, tạp-chí « Nam-Kỳ địa-phận » khởi sắc,
những công việc từ thiện của họ Tân-định chiếm một địa-vị ưu thắng trong
công việc tông đồ của các họ đạo.
Điểm đặc biệt của cha-sở Nguyễn-Bá-Tòng là không những chỉ lo làm
lễ, lên tòa giảng mỗi sáng chúa nhựt, ngồi tòa, rửa tội, làm phép hôn-phối,
phép xức dầu và phép xác, mà đến họ nào, cha Tòng cũng lo mở mang việc
học cho trẻ nghèo và mồ côi, cứu giúp người nghèo, băng bó những vết
thương đau của xã-hội. Không chỉ giảng Phúc-âm mỗi sáng chúa nhựt mà
lôi kéo được người ngoài theo đạo. Cha Tòng đã làm việc tông-đồ bằng
cách đến gần, chia sẻ với những kẻ khổ đau, gõ cửa lòng người ngoại đạo
bằng những công-tác xã-hội chứng tỏ tình-yêu và tương-trợ dân-tộc, không
phân biệt giai-cấp và tôn-giáo. Việc lấy tên ngài làm bảng hiệu một Trung-
học-đường lớn ở Sài-gòn, có dụng ý biểu dương công đức của nhà tu hành
Nguyễn-Bá-Tòng, đi đến đâu cũng lo việc học của trẻ em nghèo trước nhứt.
Công-đức của Linh-mục Nguyễn-bá-Tòng vang dội về đến Vatican.
Đức Thánh-cha ở La-mã lưu ý. Ngày 20 tháng 10 năm 1932, cha-sở họ
Tân-Định Nguyễn-bá-Tòng được Tòa-thánh chỉ định vào Giám-mục đoàn.
Ngài là vị linh-mục Việt-Nam đầu tiên được nâng lên chức-vị cao trọng này.
Tuy đã được cất nhắc lên hàng Giám-mục ngày 20-10-1932, nhưng phải
