coi việc tế tự, mỗi kỳ đến ngày cúng tế đem về biên dụng.
Tóm lược qua phần tiểu-sử của Đức Thái-hoàng Thái-hậu, từ lúc mới
sanh đến khi tiến cung hồi 14 tuổi rồi sau làm chánh cung của vua Thiệu-
Trị, bà hưởng thọ 93 tuổi, hài cốt gởi nơi đất Thần-kinh cho đến ngày nay.
Những thân nhân của nhà họ Phạm hiện còn cư ngụ tại Gò-công. Theo một
tài liệu trong gia phả của nhà họ Phạm tôi biết có 3 chi, bà Từ-Dũ thuộc về
chi thứ ba. Đền thờ tọa-lạc tại Sơn-qui thờ quý ông Phạm-Đăng-Dinh, nội
tổ Phạm-đăng-Hưng sanh ra bà Từ-Dũ.
Đệ nhứt chi Phạm-tộc thờ ông Phạm-đăng-Cao là bác của bà Từ-Dũ,
đền thờ tọa-lạc tại Tân-niên-đông-tây, người giám thủ nhà thờ này là ông
Phạm-đăng-Đoàn.
Đệ nhị chi Thích-lý Phạm-tộc, ông Phạm-đăng-Huỳnh, đền thờ tọa-lạc
tại xã An-hòa trước kia là Hòa-nghị, giám thủ là ông Phạm-đăng-Giác, nay
trên 76 tuổi.
Đất Gò-công đã xuất thân ra bà Từ-Dũ một bậc mẫu-nghi dưới triều
nhà Nguyễn. Bà đã nêu cao đức tánh của người phụ-nữ Việt-Nam với
những trang sử vàng son lưu-danh hậu thế.
Một điều đáng cho chúng ta chú ý là ở Nam-phần Việt-Nam, đất Gia-
định rất diễm-phúc có tất cả là 3 bà hoàng-hậu dưới triều nhà Nguyễn :
1. Chánh hậu là Thuận-Đức-Nhơn Hoàng-hậu, họ Hồ, người tỉnh Biên-
hòa, vợ của Thánh-tổ-Nhơn Hoàng-đế, niên hiệu là Minh-Mạng.
2. Chánh hậu là Từ-Dũ Chương-hoàng-hậu, họ Phạm ở tỉnh Gò-công,
Giồng Sơn-Qui, vợ của Hiến-tổ-Chương Hoàng-đế, niên hiệu là Thiệu-Trị.
3. Bà Nguyễn hữu thị Lan người Gò-công con gái Nguyễn-hữu-Hào,
tức là Nam Phương Hoàng Hậu vợ của vua Bảo Đại.
Ba vị chánh hậu trên đây đều là người miền Nam cả.
