dựng nhiều tờ báo khác như « Trung nhật báo », « Đồng tháp thời báo ».
1921 tới 1941 cụ sáng tác được 44 tác phẩm. Sau khi cho xuất bản
cuốn « Cư Kỉnh » là cuốn thứ 44, cụ nghỉ viết một thời gian để lập tờ «
Nam-Kỳ tuần báo ».
Ở nước mình nghiệp văn chương là nghiệp con tằm, sách ra nhiều bán
chạy, tác giả vẫn nghèo xác nghèo xơ ! Làm báo mà phụng sự văn-chương
nghệ-thuật không sao lại con buôn. Nhưng nghiệp con tằm cứ phải nhả tơ,
cụ Hồ lại cầm bút sáng tác trở lại, và thời kỳ 1943-1945 là thời kỳ cụ sáng
tác mạnh nhứt : 48 tác-phẩm gồm đủ các loại. Đặc biệt là tập « Ngập ngừng
», tập truyện ngắn cụ ưng ý nhứt.
Trong khoảng 1945-1953 vì sức yếu cụ nghỉ viết hẳn 8 năm. Từ đầu
năm 1953 cụ mới tiếp tục sáng tác và sáng tác vẫn nhanh chóng đều tay như
trước. Trong 6 năm cụ viết xong 22 cuốn, trong số đó phải kể đến những
cuốn tiểu thuyết thật dày, như « Những điều nghe thấy » (1115 trang), «
Nặng bầu ân oán » (931 trang) và « Trọn vẹn nghĩa tình » (794 trang).
Sẵn có một vốn Hán-học làm căn-bản, lại rành Pháp-văn, đọc nhiều
sách, cụ có một lối văn rất bình dị mà lưu-loát đáng yêu. Cụ lại có mắt quan
sát trí nhớ theo cặp mắt (mémoire visuelle) của một họa sĩ và biệt tài tả
chơn, nên tiểu-thuyết của cụ làm người ta thích thú nhứt những cảnh tình
đời sống thôn quê mà cụ đã thâu thập trong cuộc đời chủ quận trải qua gần
khắp các tỉnh miền Nam và diễn tả lại rất sống thực và tình tứ trong tác-
phẩm của cụ.
Phần đông các nhà phê bình văn chương đều công nhận cụ là một nhà
viết tiểu-thuyết bình dân xuất sắc, văn của cụ đơn-sơ bình dị, tác-phẩm của
cụ là một kho tàng đáng kể cho nền văn học Việt-Nam. Tiểu-thuyết của cụ
có kỹ-thuật, đầy động-tác tình-tiết éo le, bố cục khéo léo ; phần diễn tả tâm-
lý nhơn vật không rườm rà giả tạo, theo ảnh hưởng tiểu-thuyết Tây-phương,
