GÒ-CÔNG – ĐẤT DỤNG BINH CỦA VÕ-TÁNH GIÚP
NGUYỄN-ÁNH CHỐNG TÂY-SƠN KHẮC PHỤC ĐẤT
NAM-KỲ
Năm 1785, trong khi Nguyễn-Ánh (Gia-Long) thất thế sa-cơ bị quân
Tây-Sơn đánh bại phải chạy qua nương náu ở Xiêm, thế kém thân cô không
hy-vọng gì khôi phục lại cơ đồ, thì lúc bấy giờ có một thanh niên ở làng
Phước-tỉnh tục gọi Lưới-rê Giếng-Bọng, Bà-rịa, xưa thuộc tỉnh Trấn-biên
sau kêu Biên-hòa. Chào đời nhằm thuở loạn ly cha mẹ mất sớm, Võ-Tánh
chịu cảnh mồ côi ở với anh là Võ-Nhàn, Cai-Cơ thuộc tướng của Đỗ-
Thành-Nhân.
Người thanh niên ấy nặng lòng với tổ-quốc đứng lên hoạt-động, đứng
ra kêu gọi tráng niên quy tụ những tôi thần Chúa Nguyễn đang bôn đào, hết
lòng vận động góp nhóm tàn binh của đạo Đông-Sơn. Đầu tiên Võ-Tánh
chọn Vườn trầu, hiện là Hốc-môn và Bà-điểm, tỉnh Gia-định làm nơi tập
trung binh lực.
Lúc ấy không ai rõ Võ-Tánh theo đuổi mục-đích nào. Phò ai ? Chống
ai ? Hay chỉ là một anh hùng thời loạn muốn tự tạo cho mình một sự nghiệp
? Không ai biết, vì sau khi vua Gia-Long giết Đỗ-Thành-Nhân thì anh Ông
Võ-Nhàn tụ tập du đảng của đạo quân Đông Sơn của Đỗ-Thành-Nhân làm
phản chống lại rồi cũng bị bắt giết. Nhưng quân Tây-Sơn lúc ấy đã làm chủ
Gia-Định. Nghi là Võ-Tánh chiêu binh mãi mã giúp Nguyễn-Ánh, liền phái
một đoàn quân đến Vườn-Trầu bao vây Võ-Tánh. Một trận kịch chiến xảy
ra. Quân Võ Tánh mới qui tụ còn ô hợp, mặc dầu có thừa can đảm chiến
đấu hết lòng, rốt cuộc vẫn bị một kẻ địch thiện chiến và đông hơn đánh cho
thất điên bát đảo. Võ-Tánh như con hùm dữ tả xông hữu đột, sát địch như
chém chuối, không khác nào Triệu Tử-Long đương dương trường bản, nhìn
lại quanh mình trơ trọi nhứt thân, một mình hổ tướng phá trùng vây, thoát ra
được nhưng mình thọ trọng thương, sau lưng bị đâm nhiều mũi giáo. Sau
