chính này phơi bày những rạn nứt và xung đột sâu sắc chia rẽ
cộng đồng Hutu. Tổng thống bị lật đổ (và sau đó bị bỏ đói đến
chết) là Grégoire Kayibana đại diện cho phe Hutu tự do ôn hòa
miền Trung. Ngược lại, vị lãnh đạo mới xuất thân từ phe sinh
sống ở miền Tây Bắc Rwanda. Phe này là cánh sô vanh cực đoan
của Hutu (để khắc họa bức tranh rõ nét hơn, có thể nói rằng
Habyarimana là Radovan Karadžić
Từ đây, Habyarimana sẽ cầm quyền suốt hai mươi mốt năm,
nghĩa là cho đến khi ông ta chết vào năm 1994. Thân hình đồ
sộ, mạnh mẽ, đầy sinh lực, ông ta dốc lòng xây dựng một nền
độc tài sắt. Ông ta thực hành chế độ độc đảng. Thủ lĩnh của
đảng chính là ông ta - Habyarimana. Mọi công dân phải là đảng
viên từ khi sinh ra. Vị tướng cũng nâng cấp thêm cái sơ đồ bạn-
thù “Hutu chống lại Tutsi” vốn quá đơn giản. Sơ đồ này giờ đây
được ông ta làm cho phong phú hơn bằng một chiều kích phụ,
một sự phân chia thêm - thành phe cầm quyền và phe đối lập.
Nếu là một Tutsi trung thành, anh có thể trở thành trưởng làng
hay trưởng thôn (dù không phải là bộ trưởng), nhưng nếu chỉ
trích chính quyền, anh sẽ đi tù hoặc lên đoạn đầu đài, dù anh có
là 100% Hutu. Và vị tướng hoàn toàn có lý khi hành động như
vậy, bởi trong số những người chống đối chế độ độc tài của ông
ta không chỉ có các Tutsi, mà có cả rất đông Hutu, những người
thực lòng căm ghét ông ta và tìm mọi cách có thể để chống đối.
Xung đột ở Rwanda không chỉ là bất đồng giai cấp, mà còn là
mâu thuẫn sâu sắc giữa độc tài và dân chủ. Ở đây, có thể thấy vì
sao toàn bộ ngôn ngữ, toàn bộ tư duy bằng các phạm trù sắc tộc
lại sai lầm và khiến người ta lạc lối đến vậy. Bởi chúng xóa mờ và
làm mất đi mọi giá trị sâu xa nhất - giá trị của cái tốt chống lại
cái xấu, sự thật chống lại dối trá, dân chủ chống lại độc tài - khi
mà chúng chỉ giới hạn vào sự phân rẽ duy nhất, bề mặt, thứ yếu,
vào một sự tương phản, đối lập: anh ta vô cùng có giá trị chỉ vì là
