Ông và bốn trăm lẻ sáu người liên quan đến chế độ cũ (quý
tộc đồ
của Ethiopia) đã ở đây ba năm mà không biết chuyện
gì sẽ đến. Tiếp tục ở tù? Một cuộc xét xử? Bị xử bắn? Được tự do?
Nhưng chính phủ cũng đang tự hỏi chính câu ấy: phải làm gì với
họ?
Chúng tôi ngồi trong căn phòng nhỏ, có lẽ đó là phòng trực
ban. Không ai nghe cuộc nói chuyện của chúng tôi, cũng không
ai ép chúng tôi kết thúc nó. Như thường thấy ở châu Phi, xung
quanh lộn xộn, người ra người vào, điện thoại reo không ngừng
trên cái bàn nhỏ bên cạnh, chẳng ai nhấc máy.
Cuối cuộc trò chuyện, tôi nói muốn thấy nơi họ bị giam.
Người ta dẫn tôi vào cái sân có tòa nhà ba tầng với các mái vòm
bao quanh. Các xà lim chạy dài dọc theo mái vòm, mọi cánh cửa
đều mở ra sân. Ở đó chật chội, một đám đông tù nhân đang qua
lại. Tôi nhìn vào mặt họ. Đó là những gương mặt đeo kính râu
ria của các giáo sư đại học, trợ lý và sinh viên của họ. Nhiều
người trong giới này theo chế độ Mengistu, chủ yếu là các môn
đồ của chủ nghĩa xã hội phiên bản Albania thời Enver Hoxha
Khi Tirana cắt đứt với Bắc Kinh, người Ethiopia theo Hoxha bắn
người Ethiopia theo Mao trên đường phố Addis Ababa. Đường
phố thủ đô đẫm máu nhiều tháng trời. Sau khi Mengistu bỏ
trốn, quân đội của hắn giải tán về nhà, chỉ còn lại giới hàn lâm.
Người ta bắt họ chẳng mấy khó khăn rồi giam vào cái sân chật
chội này.
Có người mang từ London về tam nguyệt san của Somalia
xuất bản ở đó mùa hè năm 1993 - Hal-Abuur (Journal of Somali
Literature and Culture - Tạp chí Văn hóa và Văn học Somalia). Tôi
đếm trong số mười bảy tác giả - các trí thức hàng đầu Somalia,
các học giả và nhà văn - có tới mười lăm người sống ở hải ngoại.
Đó chính là một trong những vấn đề của châu Phi: giới trí thức
