phi vụ buôn bán nô lệ được chính phủ Liberia tiến hành một
cách hợp thức này. Hội Quốc Liên
can thiệp. Dưới sức ép của
Hội, tổng thống đương nhiệm Charles King phải nhượng bộ.
Nhưng thực tế này vẫn tiếp diễn, chỉ có điều đã bị giấu giếm.
Từ những ngày đầu định cư ở Liberia, những người da đen từ
Mỹ đến đã nghĩ cách giữ gìn và củng cố vị thế áp đảo của mình ở
quốc gia mới. Trước tiên, chúng không cho phép người bản xứ
tham gia chính phủ, từ chối quyền công dân của họ. Chúng cho
phép họ sống, nhưng chỉ trên các địa phận được chỉ định riêng
cho bộ lạc. Sau đó chúng đi xa hơn - chúng nghĩ ra hệ thống cai
trị độc đảng. Một năm trước khi Lênin chào đời, cụ thể là vào
năm 1869, True Whig Party được thành lập ở Monrovia, đảng sẽ
có độc quyền quyền lực trong suốt một trăm mười một năm,
nghĩa là đến năm 1980. Cơ quan lãnh đạo đảng này, bộ chính trị
- a National Executive
- ngay từ đầu đã quyết định tất cả: ai sẽ
là tổng thống, ai ngồi vào chính phủ, chính phủ này sẽ có đường
lối ra sao, doanh nghiệp nước ngoài nào sẽ được cấp phép, đưa ai
lên làm sếp cảnh sát, ai sẽ đứng đầu ngành bưu điện, v.v… - rất
cụ thể, cho đến tận bậc thấp nhất. Các lãnh tụ của đảng là tổng
thống của nước cộng hòa, hoặc ngược lại, vì các chức vụ này
được xem như thay thế lẫn nhau. Chỉ vào đảng mới có thể phấn
đấu được cái gì đó. Các thành phần chống đối thì hoặc ở trong
tù, hoặc ở nước ngoài.
Tôi đã gặp riêng thủ lĩnh đảng này, đồng thời là tổng thống
Liberia trong những năm sáu mươi, William Tubman. Đó là
mùa xuân năm 1963, ở Addis Ababa, trong hội nghị các nguyên
thủ quốc gia châu Phi lần thứ nhất. Khi ấy Tubman gần bảy
mươi tuổi. Trong đời chưa bao giờ đi máy bay: ông ta sợ. Một
tháng trước hội nghị, ông ta lên đường bằng tàu thủy từ
Monrovia, đến Djibouti, rồi từ đó đi tàu hỏa đến Addis Ababa. Đó
là một quý ông thấp bé, vui tính, với điếu xì gà trên môi. Ông ta
