Tôi là khách của Thiam và anh trai anh, Yamar. Cả hai đều
làm việc ở Dakar, nơi tôi gặp họ. Họ làm gì ư? Nhiều việc khác
nhau. Phần nửa người trong các thành phố châu Phi không có
công việc rõ ràng, ổn định. Họ buôn bán gì đó, làm khuân vác,
canh gác gì đó. Họ tràn ngập khắp nơi, luôn sẵn sàng phục vụ,
sẵn sàng để được thuê. Họ thực hiện công việc được giao, lấy
tiền và biến mất không dấu vết. Nhưng họ cũng có thể ở lại với
anh nhiều năm. Chuyện đó phụ thuộc vào anh, vào túi tiền của
anh. Họ kể những câu chuyện phong phú về những việc họ đã
làm trong đời. Họ đã làm gì? Hàng nghìn thứ việc, đúng ra là tất
cả mọi việc! Họ bám lấy thành phố, vì ở đây sống dễ và thoải mái
hơn, thậm chí đôi khi còn có thể kiếm tiền. Nếu họ có vài đồng,
họ sẽ mua quà và đi về quê, về nhà, về với vợ con, anh em họ
hàng.
Tôi gặp họ ở Dakar, khi họ đang chuẩn bị về Abdallah Wallo.
Họ rủ tôi đi cùng. Nhưng tôi phải ở lại thành phố thêm một
tuần nữa. Tuy vậy, nếu tôi vẫn muốn đến, họ sẽ chờ. Tôi chỉ có
thể đi xe buýt tới. Phải ra bến xe từ tinh mơ, khi đó dễ kiếm chỗ
nhất.
Vậy là một tuần sau tôi đi. Bến xe Gare Routière là một bãi
rộng, bằng phẳng, vào buổi sớm vẫn còn vắng tanh. Ngay ở cổng
đã có mấy cậu choai choai xuất hiện, hỏi xem tôi muốn đi đâu.
Tôi bảo muốn đi Podor, vì làng tôi đi nằm ngay ở tỉnh mang tên
ấy. Các cậu bé dẫn tôi ra gần giữa bãi và để lại tôi ở đó không nói
một lời. Vì tôi đứng một mình giữa chốn không người, một đám
người bán hàng còn đang run rẩy xúm ngay lại (đêm ở đây rất
lạnh), vây lấy tôi, cố nhét hàng vào tay tôi, nào là kẹo cao su, nào
là bánh quy, nào là xúc xắc đồ chơi cho trẻ sơ sinh, nào là thuốc
lá bán từng điếu, từng bao. Tôi không muốn mua gì hết, song họ
vẫn đứng đó, không có việc gì khác để làm. Người da trắng là
một kẻ kỳ dị, một người từ hành tinh khác, có thể tò mò nhìn
