trỗi dậy. Y sẽ tự xem sự thể thế nào. Y ngồi vào xe và đi đến cảng.
Phải chăng y không biết rằng khu vực đó đã bị Johnson - kẻ
đang muốn phanh thây y - chiếm giữ? Rằng thật khó coi khi
tổng thống của một nước đi trình diện một chỉ huy quân đội
nước ngoài?
Có thể y thực sự không biết. Cũng có thể y biết, nhưng trí
tưởng tượng đã phản bội y, y không cân nhắc, hành động một
cách thiếu suy nghĩ. Lịch sử thường là sản phẩm của sự thiếu
suy nghĩ, là kết quả của sự ngu ngốc của con người, là đứa con
của sự dốt nát, ngu si và điên rồ. Trong các trường hợp này, lịch
sử được làm nên bởi những người không biết mình đang làm gì,
hơn nữa - họ không cần biết, họ từ chối khả năng ấy với sự ghê
tởm và phẫn nộ. Chúng ta nhìn thấy họ tự lao đầu vào chỗ chết,
tự đưa tay vào cùm, tự thắt thòng lọng vào cổ, thấy họ chăm chỉ
soát đi soát lại xem cùm và thòng lọng đã chắc chắn chưa, xem
chúng có bền và hiệu quả không.
Những giờ cuối cùng của Doe cho phép chúng ta nhìn lịch sử
ở điểm nó hoàn toàn sụp đổ. Trong thời điểm ấy, nữ thần kiêu
hãnh và ngạo mạn biến thành bức tranh biếm họa đẫm máu
đau thương của chính mình. Đám tay chân của Johnson bắn bị
thương chân tổng thống để y không thể chạy trốn, bắt lấy y, đập
gãy và trói tay y. Chúng sẽ còn tra tấn y mười mấy giờ đồng hồ
nữa. Điều này xảy ra trong một thành phố nhỏ, nơi vẫn có chính
phủ hợp pháp làm việc. Các bộ trưởng khi đó đang ở đâu? Các
công chức khác đang làm gì? Cảnh sát ở đâu? Chúng tra tấn tổng
thống cạnh tòa nhà do chính quân Nigeria, những người đến
Monrovia để bảo vệ chính quyền hợp pháp, trấn giữ. Vậy những
người lính ấy thì sao - họ không biết gì hết ư? Họ không quan
tâm chuyện gì hết? Nhưng thế vẫn còn chưa đủ! Đội cảnh vệ
mấy trăm người của tổng thống đóng cách cảng vài cây số,
nhiệm vụ và mục đích tồn tại duy nhất của họ là bảo vệ nguyên
