Dòng sông lững lờ
Stanislaw Gurgul, nhà truyền giáo trẻ người Dominican, đang
chờ tôi ở Yaoundé. Anh sẽ đưa tôi đến rừng Cameroon. “Nhưng
trước tiên” - anh nói - “ta đến Bertoua đã”. Đến Bertoua? Tôi
không biết nó nằm ở đâu. Tôi chưa bao giờ đến đó. Thậm chí tôi
không có khái niệm rằng Bertoua tồn tại! Trái đất của chúng ta,
hành tinh chúng ta là hàng nghìn, hàng vạn địa điểm có tên
riêng (hơn nữa, những cái tên lại được viết và đọc khác nhau
trong các thứ tiếng khác nhau, khiến số lượng của chúng càng
tăng lên), nhiều tới mức một người du hành không thể nhớ
được dù chỉ 1%. Hoặc là - điều cũng thường xảy ra - trí nhớ của
chúng ta đầy ngập tên các thành phố, vùng miền, quốc gia mà
chúng ta không thể liên tưởng với bất cứ hình ảnh, phong cảnh
hay bức tranh nào, với bất cứ sự kiện hay khuôn mặt nào. Thêm
vào đó, tất cả lẫn lộn, rối rắm, mập mờ. Ta đặt ốc đảo Sodori nằm
ở Liberia thay vì ở Sudan, thị trấn Tefé ở Lào thay vì ở Braxin,
tiểu ngư cảng Galle ở Bồ Đào Nha thay vì nơi thực sự có nó -
nghĩa là ở Sri Lanka. Sự thống nhất thế giới, điều thật khó vươn
tới trong kinh nghiệm thực tế, lại đạt được trong trí óc chúng ta,
trong những lớp ký ức rối rắm và lộn xộn của nó.
Từ Yaoundé đến Bertoua là ba trăm năm mươi cây số về phía
Đông, theo hướng Cộng hòa Trung Phi và Chad, trên con đường
chạy qua những ngọn đồi mềm mại xanh mướt, giữa các đồn
điền cà phê, ca cao, chuối và dứa. Dọc đường, như thường thấy ở
châu Phi, anh luôn luôn gặp các trạm gác của cảnh sát.
Stanislaw dừng xe, thò đầu ra cửa sổ và nói: “Évêché Bertouar
(giám mục Bertoua!) Câu nói tức thì có hiệu lực thần kỳ. Có một
điều gì đó gắn liền với tôn giáo, với các lực lượng siêu nhiên, với
