mạc Sahara có lẽ là ra bờ sông Niger, nơi cuộc giao dịch diễn ra.
“Khi những người da đen ra đến sông, họ làm như sau - thương
gia người Venice thế kỷ XV Alvise da Càda Mosto kể - mỗi người
đổ muối mình mang đến ra thành đụn nhỏ, đánh dấu nó, sau đó
họ đi khỏi những đụn muối được xếp thành hàng và lùi nửa
ngày đường về hướng cũ. Khi ấy, người của các bộ lạc da đen
khác - những người không bao giờ xuất hiện trước mặt người lạ
và không nói chuyện với bất kỳ ai - đi tới bằng thuyền lớn, có lẽ
là từ những hòn đảo gần đó. Họ lên bờ và sau khi xem muối, họ
đặt cạnh mỗi đụn một số vàng, rồi họ lui đi, để lại cả vàng cả
muối. Khi họ đi khỏi, những người mang muối đến quay trở lại,
nếu họ thấy số vàng là đủ, họ lấy vàng, để lại muối; nếu không,
họ không lấy vàng cũng không đem muối đi, và lại lùi về. Lúc
đó, những người kia lại đến, lấy muối từ những đụn không còn
vàng, để thêm vàng vào các đụn muối khác nếu họ thấy như thế
là thích đáng, hoặc họ không lấy muối. Chính bằng cách ấy, họ
buôn bán với nhau, không gặp nhau và hoàn toàn không nói
chuyện với nhau. Điều này diễn ra đã từ rất lâu, và mặc dù toàn
bộ câu chuyện có vẻ khó tin, tôi cam đoan đó là chuyện thật”.
Tôi đọc câu chuyện của thương gia Venice trên chuyến xe
buýt đi từ Bamako đến Mopti. “Đi Mopti đi!” - những người quen
khuyên tôi. Có thể từ đó tôi sẽ đến được Timbuktu, chính là đất
của người Tuareg, ở ngay ngưỡng sa mạc Sahara.
Người Tuareg đang bị diệt vong, cuộc sống của họ đang kết
thúc. Những trận hạn hán liên tục và khủng khiếp đuổi họ ra
khỏi sa mạc Sahara. Ngoài ra, một phần trong số họ trước đây
sống bằng nghề cướp bóc các đoàn lữ hành giờ đây đã không
còn nhiều lại được vũ trang đầy đủ. Bởi vậy họ phải tìm đến
những vùng đất tốt hơn, nơi có nước, nhưng những vùng đất ấy
đâu đâu cũng đã bị chiếm. Người Tuareg sống ở Mali, ở Algeria,
Libya, Niger, Chad và Nigeria, tuy vậy họ cũng xuất hiện ở các
