Tôi nhìn anh với vẻ mặt đắc thắng.
- Đây có phải là chuyện hằn thù giai cấp đâu, – anh cười đáp.
- Nhưng anh bảo “đấu tranh giai cấp”.
- Cái đó khác, thù hằn giai cấp khác, – anh đáp. – Cô nên tin là chúng tôi
không hề xui giục ai thù hằn nhau. Chúng tôi nói: đấu tranh giai cấp là một
quy luật của sự phát triển xã hội, chúng tôi không chịu trách nhiệm về điều
đó. Chúng tôi có làm ra đấu tranh giai cấp đâu? Chúng tôi chỉ đem nó ra
giải thích, cũng như Newton giải thích quy luật hấp dẫn của vạn vật. Chúng
tôi cắt nghĩa bản chất của sự xung đột quyền lợi nó sinh ra đấu tranh giai
cấp.
- Đáng lí ra thì không được có xung đột quyền lợi mới phải chứ! – Tôi
kêu to lên.
- Tôi hoàn toàn đồng ý với cô, – anh đáp. – Chính là những người theo
chủ nghĩa xã hội chúng tôi đang ra sức làm việc đó. Chúng tôi đấu tranh để
thủ tiêu sự xung đột quyền lợi. Xin lỗi cô. Để tôi đọc một đoạn. – Anh cầm
lấy cuốn sách và mở rất nhanh: – Trang một trăm hai mươi sáu: “Chu kì của
đấu tranh giai cấp bắt đầu bằng sự tan rã của chế độ cộng đồng bộ lạc dã
man và sự phát sinh ra tư hữu. Nó sẽ kết thúc bằng sự thủ tiêu quyền chiếm
hữu cá nhân về những phương tiện sinh tồn của xã hội”.
- Nhưng tôi thì không đồng ý với ông, – đức Giám mục nói xen vào.
Người xúc động quá và khuôn mặt xanh xao khắc khổ của người hơi phơn
phớt đỏ. – Tiền đề của ông sai. Không có cái gì gọi là xung đột quyền lợi
giữa lao động và tư bản, hay ít ra thì không nên có.
- Xin cảm ơn ngài, – Ernest nghiêm sắc mặt nói. – Vô tình trong câu
cuối cùng của ngài, ngài đã công nhận tiền đề của tôi.
