Ba tôi trầm ngâm:
- Ừ, anh có nói trước thật. Nhưng tôi không thể tin như thế được. Dẫu
sao tôi lại được thêm một bằng chứng rõ rệt để cho vào quyển sách của tôi.
- Nhưng đã thấm vào đâu, – Ernest nói tiếp. – Ông mà chứa các đảng
viên xã hội và cấp tiến trong nhà, kể cả con nữa, ông còn gặp những tai vạ,
và tai vạ tày đình kia!
- Chính lão Wilcox cũng bảo tôi thế. Lão ta bảo tất cả những việc tôi làm
là không có bảo đảm, là không có gì hay ho, là hoàn toàn không có lợi và
trái với những truyền thống và những chủ trương của trường Đại học. Lão
ta còn nói thêm nhiều câu mập mờ như thế. Tôi không sao cột được lão ta
vào một vấn đề gì nhất định. Nhưng tôi đã làm cho lão ta lúng túng to. Lão
ta cứ luôn mồm nhắc đi nhắc lại rằng đứng về mặt khoa học, tôi là một
người mà lão ta rất kính nể và tất cả mọi người đều kính nể. Lão ta phải làm
một nhiệm vụ mà lão ta không thích một tí nào. Tôi thấy rõ ràng là lão ta
không thích.
- Thì lão ta có được tự do hành động đâu, – Ernest nói. – Đeo cái thanh
sắt nô lệ 1 vào chân, có phải lúc nào người ta cũng làm ra bộ dễ chịu được
đâu!
- Đúng như thế, tôi đã làm cho lão ta phun ra rất nhiều chuyện. Lão ta
bảo chưa bao giờ số tiền trường đại học cần phải tiêu lại vượt quá số tiền
nhà nước định trợ cấp nhiều như năm nay. Chỗ hụt ấy chỉ có thể do những
nhà giàu trợ cấp. Họ mà thấy trường đại học đi chệch lí tưởng cao cả của
nhà trường, tức là theo đuổi những hoạt động có tính cách trí tuệ thuần tuý,
thì nhất định họ mếch lòng. Khi tôi hỏi dồn lão ta rằng đời tư của tôi phỏng
có liên quan gì đến việc làm cho trường đại học đi chệch lí tưởng cao cả của
nó, lão ta liền ngỏ ý sẵn sàng cho tôi nghỉ hai năm ăn cả lương để sang châu
Âu giải trí và nghiên cứu khoa học. Cố nhiên, trong hoàn cảnh hiện tại, tôi
không thể nhận lời được.
