Chú thích [1] Một hòn đảo nhỏ, cách bờ biển phía Nam đảo chính 5–8
km, trong eo biển Manche. (Wikipedia)
[2] Thuật gọi bóng ma của người đã chết để biết về tương lai của mình.
Quan niệm mê tín này khá phổ biến thời cổ đại và trung đại.
[3] Alexandre Đại đế - hoàng đế Macedon (356-323 TCN), tướng lĩnh
và là nhà lãnh đạo xuất sắc thời cổ đại.
[4] Trận đánh gần Arbela năm 331 (TCN), quyết định thắng lợi của quân
lính Macedon trước quân Ba Tư.
[5] Gannibal - tướng lĩnh của Carphagen thể kỷ thứ III và II TCN, chiến
đấu chống quân La Mã.
[6] Một trong những dãy núi lớn nhất châu Âu, trải dài từ nước Áo và
phía Đông nước Slovenia; đi qua Ý, Thụy sỹ, Liechtenstein và Đức; đến
phía Tây nước Pháp. (Wikipedia)
[7] Gaius Julius Caesar (thế kỷ I TCN) tướng lĩnh và nhà hoạt động
chính trị của La Mã cổ đại đã thiết lập một chính thể độc tài cá nhân;
Gnaeus Pompeius Magnus tướng lĩnh La Mã cạnh trang với Caesar; Gaius
Julius Brutus – nguyên lão La Mã, kẻ đã giết Caesar.
[8] Marcus Junlus Brutus là cha của Caius Junlus Brutus. Socrates nhà
triết học Hy Lạp vĩ đại (thế kỷ V TCN) ; Epaminondas là một vị tướng và
là một chính khách người Thebes (Hy Lạp) ở thế kỷ thứ IV TCN, ông đã
làm thay đổi bộ mặt thành phố Thebes, lãnh đạo nó chống lại sự nô dịch
của người Sparta, và trở thành một nhà hoạt động chính trị xuất sắc của Hy
Lạp cổ đại (Wikipedia) ; Cato trẻ - nhà hoạt động nhà nước La Mã, lãnh
đạo phái quý tộc cộng hoà chống lại Caesar; Thomas Moro (1480 – 1535)
nhà triết học và nhà hoạt động nhà nước nổi tiếng Anh, viết cuốn “Không
tưởng” trình bày những suy nghĩ của mình về quốc gia lý tưởng tương lai.
