thực, sự tự kiềm chế, sự đoàn kết, sự dũng cảm, tình bạn, lòng tốt và lòng
chung thủy. Tên gọi của những phẩm hạnh này còn duy trì ở đại đa số các
ngôn ngữ châu Âu và chúng có thể thấy cả ở các nhà văn đương thời cũng
như cổ đại. Tôi có thể khẳng định điều đó mặc dù tôi không thuộc số các
nhà bác học chuyên nghiệp.
Nhưng còn có một nguyên nhân khác ngăn cản tôi ủng hộ sự chiếm đoạt
của đức vua đối với các đất nước mà tôi khám phá. Sự thật tôi có nghi ngờ
vào sự chính nghĩa mà đức vua biểu lộ trong các trường hợp như vậy.
Chẳng hạn: bão đưa một bọn cướp biển đi theo một hướng mà chúng không
biết rõ. Cuối cùng từ trên đỉnh cột buồm thủy thủ tập sự phát hiện thấy một
dải đất. Bọn cướp biển lên bờ để lao vào cướp bóc. Chúng ở giữa những cư
dân hiền lành tiếp đón chúng tử tế. Chúng đặt tên mới cho đất nước này,
mang tên tuổi của đức vua, chúng dựng lên một tấm ván mục hoặc một hòn
đá để đánh dấu, giết hai hoặc ba chục thổ dân, cưỡng bức đưa lên tàu một
số người làm con tin, chúng quay về Tổ quốc và được hưởng sự ân xá. Thế
là xuất hiện một thuộc địa mới, thuộc quyền thượng đế. Khi có khả năng
đầu tiên, người ta phái các tàu tới đó. Những thổ dân hoặc bị xua đuổi, hoặc
bị tiêu diệt, thủ lĩnh của họ bị nhục hình để buộc phải nộp vàng của mình
ra. Tất cả được tự do hoàn toàn để thực hiện bất kỳ hành vi vô nhân đạo
nào, đất bị nhuộm đỏ máu của con em mình. Và bè lũ những tên hàng thịt
đê tiện ấy đã lao vào công việc sáng danh để hình thành một thuộc địa hiện
đại, ấn định để gieo rắc văn minh giữa những người mọi rợ theo ngẫu
tượng giáo và biến cải họ đi theo Cơ đốc giáo.
Nhưng sự mô tả này có lẽ không có liên quan chút nào tới dân tộc Anh.
Dân tộc này có thể là tấm gương cho toàn thế giới nhờ trí thông minh, tính
cần mẫn và chính nghĩa của mình trong việc vun trồng các thuộc địa. Nó
hoạt động không biết mệt mỏi cho sự phồn vinh của tôn giáo và khai hóa:
nó chọn lựa các giáo sĩ có năng lực nhất để truyền bá Cơ đốc giáo; nó di
dân một cách cực kỳ cẩn thận đến các thuộc địa của mình và dạy dân chúng
lương thiện và biết chừng mực theo ngôn ngữ mẫu quốc; nó cho tấm gương
tuyệt vời của sự kính trọng nghiêm khắc nhất đối với chính nghĩa, trong khi
thay thế các cương vị hành chính trong tất cả các thuộc địa của mình bằng
