GƯƠNG HY SINH - Trang 119

đó “thái độ” của nó y như thái độ một người đau: một người đau bị chứng
tê liệt, run rẩy đưa tay ra ráng nâng ly thuốc, thì thái độ cũng y như cái máy
của ông lúc chạy bậy. Giống nhau như hệt, cả về lượng lẫn phẩm. Ông và
các người cộng sự của ông có thể tính được đúng thời gian run tay của một
con bệnh sẽ kéo dài bao lâu. Do đó ông nảy ra ý này là sự nghiên cứu bộ
thần kinh, sự nghiên cứu hệ thống điện thoại và sự nghiên cứu những máy
tự động có thể họp chung lại thành một môn mới.
Và ông đặt cho môn học mới đó cái tên là cybernétique, không ngờ rằng
nhà bác học Ampère đã dùng tên đó trước ông. Tiếng cybernétique, do một
tiếng Hy-lạp có nghĩa là bánh lái.
Ông bèn gom góp hết ý kiến về vấn đề đó. Nhưng nếu không có sự giúp đỡ
của ông Enrique Freymann thì chưa chắc gì một tác phẩm độc đáo như vậy
đã ra đời được.
Ông Enrique Freymann (mới mất đây) làm Giám đốc nhà xuất bản
Hermann, đường Sorbonne ở Ba-Lê. Nhà Hermann xuất bản một loại sách
lấy tên là Tin tức khoa học và kỹ nghệ (Actualités scientifiques et
industrielles). Các nhà bác học danh tiếng nhất thế giới đều viết cho loại
sách đó. Ông Freymann ở Ba-Lê nhưng quốc tịch Mễ-tây-cơ và khi Đức đã
chiếm Pháp, ty Công An Gestapo của Đức muốn đem đày ông thì Chính
phủ Mễ-tây-cơ cương quyết can thiệp, làm cho tất cả các nhà bác học thế
giới đều mang ơn.
Năm 1947, Wiener lại thăm Freymann (các nhà bác học ngoại quốc nào hễ
tới Ba-Lê cũng tiếp xúc với Freymann) kể những công việc nghiên cứu tìm
tòi của mình ở Mễ-Tây-Cơ; Freymann nghe xong, bảo: “Phải xuất bản đi”.
Thế là môn kiểm động học ra đời.
Năm 1948, sách in xong. Dưới nhan đề Cybernétique, có phụ đề này:
“Những phương tiện kiểm soát và truyền đạt của loài vật và của máy móc”.
Sách rất khó hiểu, nhưng phong phú lạ lùng, làm cho tác giả nổi danh liền.
Trước khi có môn kiểm động học thì người ta cho rằng tư tưởng, thứ nhất là
vài trạng thái của tư tưởng như sự lý luận, khả năng tiên tri, sự lựa chọn
những ký ức là những hoạt động chỉ có bộ óc con người mới làm được.
Môn kiểm động học đã cho ta thấy rằng máy móc cũng có thể làm được