- Thầy nhớ kỹ, nghe không? Một ngày kia người ta sẽ nhắc đến tên tuổi nó,
còn cái đời thầy không ai thèm biết tới đâu.
Tội nghiệp ông giáo, cứ nín thinh thôi, không dám hó hé một lời.
Nói xong, bà bảo cậu con:
- Thôi, từ nay, con khỏi tới trường nữa, ở nhà má dạy cho.
Và quay gót bước ra.
Bà đã giữ đúng lời đó. Bà dạy con lấy và Edison sau thành một thiên tài
bực nhất thế giới.
Tôi cũng nhận bà cụ “Trương Phi” quá, nhưng bảo bà là vô lý, thì tôi không
dám. Nếu bà cho lời ông giáo là phải, mà rầy con, bắt con tiếp tục đi học,
thì có lẽ Edison đã “trật đường rầy” thật, mà ngày nay chưa chắc chúng ta
đã có đèn điện để dùng. Và tôi tự hỏi nếu cậu bé đã gây ra vụ kiện tôi kể ở
trên, sau này thành một vĩ nhân, thì lời phán đoán của chúng ta về hành vi
của thân phụ cậu có thay đổi chút nào không nhỉ?
*
* *
Thân mẫu Edison có tánh Trương Phi như vậy một phần do ông nội bà là
nhà Cách Mạng cầm quân dưới thời Washington. Chồng bà cũng có máu
hảo hớn. Từ mấy đời trước, giòng Edison vẫn nổi danh là cương cường, bất
khuất. Quê quán ở Hà Lan, tổ tiên Edison làm nghề đánh cá, có óc mạo
hiểm, qua Gia Nã Đại lập nghiệp ở tỉnh Vienne.
Thân phụ Edison là cụ Sammuel cùng với vợ mở một quán cà phê ở đó, tụ
hợp các người chống chính quyền Anh, noi gương Huê Kỳ phất cờ khởi
nghĩa để giành độc lập cho Gia Nã Đại. Việc thất bại, Sammuel phải đào
tẩu, qua Huê Kỳ lập nghiệp ở Milan, trên bờ hồ Erié. Alva Edison sanh tại
đó ngày 11 tháng 2 năm 1847.
Mấy năm sau, một đường xe đầu tiên xuyên qua miền ấy. Cụ Sammuel tiên
