GƯƠNG HY SINH - Trang 9

rồi vô trường, lại may mắn gặp được một nhà toán học có danh là giáo sư
Isaac Barrow.
Thế kỷ 18 ở bên Anh, các trường Đại học không bắt buộc sinh viên phải
theo một chương trình nhất định như ngày nay. Ai muốn học môn nào tùy
ý. Và Newton chỉ thích môn hình học, đọc hết sách của Euclide và của
Descastes. Ông Isaac Barrow, một người phiêu lưu khắp Pháp, Ý, có lần
sống ở Constantinople, có lần lại đánh nhau với bọn hải tặc Alger, tác giả
một cuốn về Quang học, tỏ vẻ mến Newton, khen là “Có khả năng xuất
chúng và một cái tài đặc biệt”. Nhưng sinh viên “xuất chúng” đó vẫn chẳng
hơn ai trong các kỳ thi: năm thi vô Cambridge, lấy 24 người thì ông đậu thứ
24, rồi năm thi ra để lấy bằng thạc sĩ, thì ông lại chiếm chỗ của Tôn Sơn
một lần nữa: đậu thứ 11 trong số 11 thí sinh.
Newton học ở Cambridge được một, hai năm thì trường đóng cửa vì Luân
Đôn bị bệnh dịch hạch. Lần đó là một thiên tai ghê gớm nhất trong lịch sử
châu Âu. Chỉ trong có ba tháng, thần chết đã hái hết một phần mười dân số
Luân Đôn. Ai nấy xanh mặt, đóng cửa im ỉm, nhà nào có người chết thì
quét vôi trắng ở cánh cửa, đêm đêm những xe ngựa lọc cọc nối hàng nhau
chở quan tài và thây mà dưới ánh sáng yếu ớt của những ngọn đuốc. Các
trường học đều bãi khóa. Dân chúng rủ nhau tản cư về miền quê. Mà bệnh
dịch vẫn tiếp tục hoành hành, gần hai năm như vậy, mãi đến khi có người
đốt một tiệm bánh mì, cho hỏa hoạn lan ra 400 ngõ hẻm ở châu thành, thì
tai nạn mới diệt được. Tính ra trước sau có đến trên mười vạn người chết!
Newton phải nghỉ học, về Woolsthrope để “trầm tư mặc tưởng” mười tám
tháng trong trại ruộng của mẫu thân. Ông bỏ hết cả sách vở lại Luân Đôn,
đi chơi khắp đồng quê, thấy cái gì cũng nhận xét, suy nghĩ. Chính trong
thời gian đó ông đã đặt được cơ sở cho học thuyết của ông sau này: ông đã
tìm ra được luật vũ trụ dẫn lực (gravitation universelle), đặt ra môn vi tích
toán (cacul infinitésimal) và lập ra một thuyết mới về quang học. Lúc ấy
ông mới hai mươi ba, hai mươi bốn tuổi.
Ông chỉ mới tìm ra lý thuyết, chứ chưa chứng thực được. Vả lại tánh vốn
nhút nhát, không ưa sự quảng cáo, tranh biện, chỉ sợ bị chỉ trích, lắm lúc
ngờ vực mọi người, nên ông không khoe với ai cả.