2. BỮA TIỆC ĐẦU LÂU THẾT NGUYỄN-BIỂU
Sáng hôm nay cụ Nguyễn Biểu vâng lịnh vua Trần Trung Quang đến
dinh Nguyên soái Trương Phụ để xin nước Tàu phong cho vua.
Trương Phụ được lịnh đem binh sang nước Nam để trừng phạt Hồ Qúy
Ly bị tố cáo là phản nghịch vì đã chiếm đoạt ngôi vua. Lấy danh nghĩa giúp
nhà Trần khôi phục ngai vàng, Trương Phụ muốn trấn tĩnh nhân tâm để lo
tính mưu kế xâm lăng nước Nam. Thật sự y đến đâu cũng áp bức dân
chúng, cướp đoạt tiền tài, tổ chức quận huyện đặt quan cai trị của y. Trong
khi ấy cha con ông Hồ Qúy Ly đã bị bắt, vua Trần Trung Quang đã lên ngôi
mà Trương Phụ không chịu biết đến. Y làm thinh xúc tiến việc củng cố vị
trí đóng quân khắp các nơi hiểm yếu.
Dòng dõi nhà Trần còn có hai người tôn thất là Qúy Khoáng và Giản
Định thì Qúi Khoáng bị quân Tàu bắt mất, Giản Định thoát tay chúng, được
một số người cũ còn trung thành bảo vệ, mới lên ngôi vua.
Theo tục lệ thì mỗi khi có một vua mới là lại xin nước Tàu sắc phong.
Nhưng sau khi nhà Hồ thất bại, nước Nam lâm vào cảnh bị xâm lăng thật
sự. Về quân lực, nhà vua không có bao nhiêu, chỉ tự vệ chống với kẻ thù
trong nước, đâu có sức đánh đuổi quân ngoại xâm.
Nước ta lúc này sống những giờ bi thảm, nhân dân đau khổ. Vận nước
như treo trên sợi chỉ mành.
Bởi vậy cụ Nguyễn Biểu lãnh sứ mạng của vua, đến dinh Trương-Phụ,
thật là đã làm một điều quá sức. Vào tới dinh của Nguyên soái nước Tàu, cụ
cố giữ gìn quốc thể, không để cho bị nhục. Bận y phục Điện tiền ngự sử,
mũ áo cân đai uy nghi, cụ trình với Trương-Phụ bức quốc thư của vua Trần.
Trương-Phụ muốn làm nhục bắt cụ phải quỳ để thi lễ như kẻ dưới đối
với người trên. Cụ nhất định không quỳ, nhìn thẳng vào Trương Phụ mà
dõng dạc nói :
