10.- Đạo đức học cho Nicomaque
11.- Chính trị học
Con người mà bộ óc là một biển học không bờ không bến như vậy lại là
thầy của A-Lịch-Sơn. Con người mà từ Don Scott, Thomas d'Aquin,
Descartes, Pascal, Kant, Laibuiz, Dante, Goethe đến các ông vua triết hiện
sinh đều phải đọc như cơm bữa. Con người đã đẻ ra siêu hình học được lấy
làm nền tảng cho toàn bộ thần học của Ki-Tô giáo, con người mà John
Dayden gọi là bó đuốc của nhân loại, con người đó lại là thầy của A-Lịch-
Sơn.
5.- Ta thử xét coi A-Lịch-Sơn đã nhiễm ở thầy mình cái gì? Trước hết ta
đừng quên A-Lịch-Sơn là người bản lĩnh. Lúc còn thụ huấn được Aristote
hỏi trong tương lai sẽ làm gì? Nhiều bạn của A-Lịch-Sơn đáp rằng sẽ làm
việc nầy việc nọ mà việc nào cũng tham khảo ý kiến thầy. Chỉ có A-Lịch-
Sơn trả lời khác: "Thưa thầy, nào ai biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương
lai, đến chừng đó xin thầy hỏi lại". Và chắc trong cơn lốc trường chinh, con
người có lần than không còn lục địa nào để xăm lăng cũng như trong cơn
yêu dấu nàng Roxana, tù nhân chiến lợi phẩm, trong chính sách đồng hóa
thực dân cưỡng bách 10.000 thanh niên Hi-Lạp cưới 10.000 thanh nữ Ba-
Tư và mình đứng ra cưới đầu tiên, trong các trường hợp lộng hành tội lỗi
đó, chắc tại thầy Aristote không đặt lại câu hỏi nên A-Lịch-Sơn tự động
thao túng. Ai dám ngờ mấy năm trời thụ giáo với Aristote, A-Lịch-Sơn
không được đào tạo tâm hồn về đạo đức. Nhưng khi chôn mình trong biển
máu núi xương, A-Lịch-Sơn đã gây bao cảnh bất công tàn ác và mấy năm
cuối cùng của đời ông say đắm hoa nguyệt hẳn là ông đã đi lệch giáo từ của
tôn sư. Mười mấy năm dầm sương dãi nắng ra vào chốn tên bay đạn lạc như
cơm bữa mà cơ thể ông không mòn rút bằng chỉ mấy năm trước khi băng
hà, A-Lịch-Sơn đại đế tiều tụy, xác xơ như con khô hố. Theo sử gia
Plutarque trong yến tiệc nọ, một kỹ nữ tên là Thais khiêu khích A-Lịch-Sơn
