bằng vũ lực, tống cổ các Do-Thái chống đối Ngài ra khỏi thành. Ngài kết
giao với các chính quyền lân bang, gây thiện cảm với họ để tủa ảnh hưởng
của mình ra bốn phương. Ta sẽ xét phần nầy trong mục"Hồi-giáo là gì?" Ở
đây ta cần để ý con người Đức Mahomet là con người phức tạp. Tâm hồn
hướng về thần bi, tình cảm lênh láng như thi sĩ, mà lại tháo vát, óc thương
mãi pha lẫn mưu lược chiến tranh, tâm địa hào phóng, nghĩa hiệp, biết
thương người nhưng có lúc nhìn đầu rơi cười khoái trá.
Sức làm việc của Ngài thì kinh hồn. Lúc lọt vòng vây tại Medine, ông
vừa chỉ huy trận địa vừa vác cuốc đào hầm đắp lũy. Chí xâm lăng cũng
ngang dọc thuộc loại Hamibal và Thành-Cát Tư-Hãn cọng lại. Ngài đứng
thấy chật trong bán đảo Á-Rập. Giang sơn của Ngài là sa mạc và sa mạc,
song Ngài định cho nó chảy sữa tuôn mật như Ba-Tư huyền ảo hay Damas
phì nhiêu. Theo Tự Điển Larousse du 20e Siècle thì sau ngày bà Khadijah
qua đời, Đức Mahomet cưới 14 bà vợ nữa. Một số người cho rằng Ngài có
máu Kiệt-Trụ. Người khác binh vực Ngài cho rằng đó là kết duyên vì bang
giao. Xuyên qua Kinh Coran Ngài tỏ ra đề cao luân lý. Trong suốt mấy
chục năm hò hét xây dựng, thống nhất Á-Rập, Ngài vô cùng quyết liệt:
Bằng bất cứ giá nào Á-Rập cũng phải huy hoàng mà cho được vậy thì ai
nấy đều phải quì gối dưới chân một chúa Allah thôi. Toàn quân đội của
Ngài không ai lơ mơ được. Không giết giặc vì Allah thì rảnh tụng kinh
Coran chớ không nhậu nhẹt, cờ bạc, lêu lổng.
Ngài y như một Césarthời xưa của La-Mã trong câu: "Pax romana super
impérium et terram, Bình yên La-Mã trên đế-quốc và thế-giới". Dù gì là gì,
Á-Rập cũng phải vĩ đại nên toàn quân, toàn dân chỉ có con đường độc đáo
là lập ngay trên trần thế một thiên đường vật chất mà việc đầu tiên là san
bằng bất cứ ai chống Hồi-giáo, phản bội Đấng Tiên-Tri tức là Ngài. Còn đã
trung thành với lý tưởng ấy mà vong mạng thì đi thẳng về thiên đường trên
trời càng phúc lạc hơn nữa. Con người Ngài khủng khiếp thực. Ở thời đó
mà Ngài tổ chức chiến tranh chính trị đến cao độ. Những văn nhân, thi sĩ,
nhạc sĩ hay bất cứ nghệ sĩ nào mà sáng tác ca tụng Allah, cổ võ chinh phạt
