dân ngoại giáo, hoan hô chiến thắng của Hồi-giáo thì được trọng thưởng
một phần chiến lợi phẩm. Hai phần kia tất nhiên là dành cho chiến sĩ rồi.
Nghệ thuật đắc dân tâm và đắc quân tâm của Ngài cũng phức tạp như cá
tính của Ngài. Ai chống lý tưởng của Ngài thì Ngài ác độc đến thành dã
man nhưng Ngài cũng đủ sức mềm mỏng ngoại giao với chính quyền lân
bang để Hồi-giáo lan rộng. Ngài thành tín với Allah nhưng không kém thủ
đoạn xảo quyệt với ai thờ đa thần. Ngài cho bay đầu, lòi ruột, quăng thây
cho quạ mổ kên kên xơi những ai ra trận mà đầu hàng, đào ngũ, nhưng Ngài
cũng biết chia ngọt, xẻ bùi, nằm gai, nếm mật với đồ đệ, tướng lãnh, quân sĩ
tuân lệnh Ngài. Giống hệt một Tào-Tháo trên đường hành quân lấy rừng mơ
nhử binh sĩ đang sắp chết khát, Ngài dùng Thiên đàng tương lai làm mồi
câu thuộc hạ của Ngài. Tuy đình đám cổ võ thứ vườn địa đàng thứ hai đầy
lạc thú thần tiên, nhưng Ngài sống khắc khổ, ăn chay, cầu nguyện. Thực
không ai hiểu nổi Ngài. Cho đến ngày nay khi viết về Ngài không sử gia
nào không ngượng nghịu ngòi bút vì không thể quả quyết tuyệt đối về Ngài
thế nào cho được. Trong Ngài có quỉ Satan mà cũng có Thượng-Đế. Ngài
dùng quỉ Satan để đưa về Thượng-Đế. Rồi Ngài cũng nhơn danh Thượng-
Đế làm nhiều việc của quỉ Satan.
4.- Lượng giá của con người Đức Mohamet: Theo tài liệu của W.M.
Watt thì Ngài trung trung người. Vai ngực rộng. Nhìn vào thấy rắn chắc.
Cánh tay dài. Bàn tay, bàn chân hơi thô kệch. Trán cao, vồ. Mũi nhọn quặp.
Mắt đen nâu. Tóc dài quăn, cứng. Râu và lông ngực rậm. Má gầy. Miệng
rộng. Cười khả ái. Đi nhanh. Hay buồn. Thích thinh lặng. Ưa suy nghĩ. Ở
không chịu không nổi. Luôn bận việc. Không nói chuyện vô ích. Nói gì thì
nói minh bạch. Biết chế ngự tình cảm. Khi bị công kích, biết né tránh. Khi
được thỏa mãn, thì thưởng thức trầm mặc. Lúc phải cứng, rất quyết liệt.
Nhưng không vì đó mà kém hiền hòa. Thường chỉ mỉm cười hơn là cười.
a) Nặng tình gia đình. Trìu mến con cái. Thích biểu lộ âu yếm với con
trẻ. Có lần gặp một đứa trẻ buồn vì con họa mi chết, Đức Mahomet tận tình
an ủi nó. Ngài rất thương thú vật. Lần nọ đi ngang qua một con cho cái và
