bầy con, Đức Mahomet chẳng những bảo đoàn tùy tùng đừng làm chúng sợ
mà Ngài còn chỉ thị riêng một người theo dõi coi lệnh được thực hiện chu
đáo không. Đấy, đại khái tâm tính con người của Đức Mahomet là như vậy.
b) Còn hồi do đâu mà Ngài có sức hấp dẫn đệ tử, môn đồ ghê gớm như
lịch sử đã chứng minh thì ngoài những biện pháp luân lý có thể khiển trách,
ai cũng phải nhận là do lý tưởng tôn giáo và do nhiều đức tính biểu lộ con
người ngoại hạng của Ngài. Chẳng hạn các đức can đảm, cương nghị, quyết
liệt mà bao dung, cẩn thận và thực tế, đinh thép trong chỉ huy mà cũng hy
sinh, đồng lao cộng khổ. Đó là chưa kể những đức tính thuộc về tư cách,
sức lôi cuốn cửa phong độ xử thế mà Đức Mahomet có từ bẩm sinh, tự
nhiên gây thiện cảm và giúp Ngài thành công. Xưa nay trong các tôn giáo,
không tôn giáo nào bị bách hại ác nghiệt bằng Đạo Hồi Hồi. Đạo đối với
đạo với nhau, nó cũng đầu tư đủ thứ gian truân. Qua bao thế kỷ nó là đối
tượng kinh tởm của Ky-Tô giáo. Các trận thánh chiến là những bằng chứng
cụ thể. Cả Âu-Châu thời trung-cổ coi Hồi-giáo là"Đại Thù". Có lúc danh từ
Mahomet bị đổi là Mahound có nghĩa là Vua Hắc-ám. Đế quốc Bizance bị
quân đội Hồi-giáo đánh tơi bời ở Tiểu-Á nên ghét Hồi-giáo như ghét quỉ sứ.
Còn về thành kiến trong các giới trí thức, ngoài chứ không kể trong Ky-Tô
giáo, thì nghe nói đến Hồi-giáo, người ta cứ nghĩ toàn chuyện xấu, chuyện
bậy chứ không xét phải quấy. Dư luận chung thì bảo rằng Đức Mahomet là
tay đạo phiệt, dùng toàn thủ đoạn thỏa mãn tham vọng bất lương và gieo rắc
những giáo điều mà chính Ngài biết là sai lạc. Cách đây hàng trăm năm,
trong cuốn Tôn thờ anh hùng, Thomas cũng tàn nhẫn đối với Đức
Mahomet. Ngay từ trong nôi của nó là thành La Mecque, nó đã bị đập phá
tơi bời. Qua Medine rồi trên đường xâm lăng đại qui mô, nó là bia cho vô
số mũi dùi khủng khiếp. Nhưng tại sao nó bành trướng như vũ bão. Tại sao
nó chinh phục được những người tâm tính cương nghị và thiện chí như
Abu-Bakr và Umar? Theo W.M. Watt thì chung qui là do Đức Mahomet là
người trung trực với chính mình. Ngài có thể lầm, người khác lầm theo
nhưng ông không có chủ tâm lường gạt. Tại ông tin cả quyết rằng ông là
tiên-tri của Thượng-Đế, rằng Thượng-Đế là duy nhất, rằng phải tạo vinh
