đỉnh Trường Sơn hướng ra phía trước mịt mù khói bom lửa đạn; Những
người anh hùng lặng lẽ tiễn bạn lạnh cứng trong chiếc “áo bào” hiện đại là
tấm nilonxám xịt, nằm lại dưới những nấm mồ rải rác giữa rừng già âm u
miền biên viễn, rồi vội vã ra đi làm nhiệm vụ; Những người anh hùng dù
đói, khát, bị thương, bị bỏ rơi vẫn lần tìm về đội ngũ… Và những người
anh hùng sống sót trở về, ngơ ngáo đi xin việc làm trước những cái lắc đầu
vô cảm với ánh mắt lạnh lùng hoặc là thương hại!
Nhớ lại một thời thơ trẻ, chúng tôi từng say xưa nắm tay nhau kết
đoàn nhảy vòng tròn cùng hát: “Nước ta có Hồ Chủ tịch / Trung quốc có
Mao Trạch Đông / Liên Xô có Malencốp và có tinh thần vĩ đại của Đại
nguyên sóai Stalin / Là những bó đuốc sáng ngời / Soi sáng con đường
chúng ta đi”… Thế rồi ông Malencốp bị đồng chí của ông hạ bệ và người
đời đã quên đi! Ông Stalin không khác gì Sa hòang Pie đại đế và ông Mao
Trạch Đông không thua gì Thủy hòang đế Doanh Chính nhà Tần! Chỉ duy
còn lại Bác kính yêu đang cùng chúng cháu hành quân!
Bao ước mơ xưa tắt lịm! Con người tôi xưa còn cái bóng: Ước mơ một
thời rực lửa / Lá xanh, hoa thắm, trái hồng / Trải bao gió-sương-mưa-nắng
/ Về già nhặt ước mơ rơi! Những cánh ước mơ của tôi rơi xuống là những
trang sách vương chút u hòai!
Ông Nguyễn Khắc Viện là một trong số ít trí thức lớn tâm huyết, gạt
thù nhà lo đền nợ nước, sống liêm chính và tận tình tận tụy, cuối đời tổng
luận một câu thi vị: “Hãy bỏ phần ngây đi và giữ lại phần thơ!”. Thơ
không làm ta thỏa mãn nhưng cho ta sự nhẹ lòng. Tôi nhớ đến A. Puskin –
tấm bi kịch của một thiên tài vĩ đại Nga đã không vì thế mà “muốn thay đổi
tổ quốc hay muốn có những trang sử khác với lịch sử của tổ tiên mình”!
Bây giờ lớp người Hà Nội xưa lơ thơ như lá mùa thu và chìm nghỉm
trong biển người mới xã hội chủ nghĩa hôm nay. Lớp “đầy tớ” mới giống
những ông “tướng Quảng Lạc” hồi nào!
Tôi đã về hưu. Một ngày họp mặt bạn cũ thầy xưa, đều già, khó nhận
ra nếu không thật là thân thiết. Có trò trông già hơn thầy. Tay bắt mặt mừng
mà không nhớ tên nhau. Anh và tôi nhìn nhau ngờ ngợ, phải hỏi mới nhận
ra! Trông anh phong độ tươi tỉnh vui vẻ lắm. Anh bảo nhìn tôi cũng vậy!
