Cố Cuội gật gù chỉ vào lũ hầu tiên xúm quanh chiếc bàn cờ bên khe suối,
bảo tôi:
- Loài khỉ kia còn là chơi muôn kiếp nữa cũng không xong ván cờ thiên
cổ ấy. Ví như là ngày nay, ông nhỉ, lũ khỉ người còn cứ là khổ sở với ván cờ
danh lợi. Cho nên, tôi đặt những con khỉ đánh cờ này bên dòng nước cạn
khô là có cái ý sâu sắc của triết nhân, ông hiểu rồi đấy chứ?
Cố nhiên tôi phải nghiêng mình kính trọng cái ý kiến thâm trầm của kẻ
cư sĩ cao điệu ấy. Lão lại dẫn tôi ra đường núi phía Nam, trỏ một đám rước
vua. Tôi nhận thấy mặt lão nghiêm hẳn lại, và hai tay vòng trước ngực như
một đại thần cầm hốt, nhưng cố Cuội không nói cái giọng đại thần, mà lại
nói giọng một chính khách bình dân, nghĩa là lão chửi một câu rất đểu để
tiết hết cả uất khí bấy nay tích lũy trong buồng phổi ám khói đen, rồi tiếp:
- Chứ lại không đáng chửi ư? Cái lũ “cuốc ra cuốc vào” vô quân vô phu
này, chúng nó dám mở mồm kêu bỏ triều đình, bỏ mũ triều thiên, áo cẩm
bào, tàn vàng tán tía, thì ra điên đảo quá. Tôi không thể nào chịu được cõi
đời này nữa. Thế này thì ra, mẹ kiếp, quân cu li, thần cu li, dân cu li, tút mo
cu li hả! Cuộc đời bá đạo, vô loài, cho nên lão cứ đánh mũ ni che tai, không
muốn bước chân ra đường nữa.
Cố Cuội làm ngay ra điệu lão; lụ khụ chống ba toong, kéo tôi ngồi xuống
ghế xi măng, nhìn khóm trúc ở bên cánh cổng mà nói:
- Đời vô đạo, đời hỗn loạn, nên tôi trồng khóm trúc để cho thằng bố Bộ
nhà tôi mỗi khi nó đi công tác xa về, nhìn khóm trúc mà sửa mình, nắn đức
cho ngay thẳng, như loài tre quân tử ấy. Vì vậy mà thằng cả Bộ nhà tôi nó
theo được cái đạo thánh hiền, cho nên dân chúng ca tụng lắm.
Tôi quay nhìn mặt lão, để càng ghê sợ cặp kính quấn chỉ đỏ xanh của con
yêu già đang lên giọng tôn quân ái quốc cổ võ cho cái danh vọng bẩn thỉu,
xấu mạt của thằng con. Tôi cười, nói một câu trái khoáy:
