hãm toàn những cô trinh nữ vô duyên bạc phận này để trong vài giờ tự do
sống ngoài phố phường đông vui, ngoài trời đầy ánh sáng, đầy cây xanh,
bóng mát, hoa tươi...
Nàng chắc rằng ngày mai thể nào nàng cũng được ra, vì kỳ trước khi
nàng đánh liều xin phép, bà Đốc vuốt tóc nàng mà hẹn chủ nhật này.
Ngày mai, các cô bạn nàng sẽ phải ghen vì thấy nàng nhảy như con chim
sẻ ra ngoài cửa. Sẵn có món tiền dành dụm được từ lâu và cả món tiền được
bạc tối nay, nàng sẽ gọi xe không cần mặc cả, đi một cuốc đến nhà bà cô
nàng trong một ngõ hẻm ngoại thành.
Cô nàng, một me Tây già năm mươi tuổi, cằn cỗi tựa cây cổ thụ, đau ốm
quanh năm. Bà có ba đời chồng đều là người Pháp: một người chết trận,
một người chết vì say rượu, và một người tự nhiên bỏ bà để về Pháp chịu
tang cha từ sáu bảy năm nay. Sau bảy năm ấy bà vẫn đợi chờ..., bà không
hiểu duyên trời đã định hay sao mà bà thương nhớ người chồng này quá
đỗi, bà buồn rầu mà sinh bệnh, hai mắt bị đau do bà khóc than nhiều quá.
Bà có một cô con gái mà cô con gái đó chính bà mãi đến bây giờ còn
hoài nghi không biết rõ cô là con ai trong ba người chồng của bà, vì cô
không giống người nào. Ngay đến bà, cô cũng không giống, không giống
cả về hình thức lẫn tâm hồn. Cô đẹp một vẻ đẹp nhuần nhụy của người
Việt, một vẻ đẹp buồn mơ, quý phái, thoạt nhìn ai cũng ngỡ cô là vị tiểu thư
lá ngọc cành vàng. Cô nghiêm trang, thùy mị, ít cười ít nói, mắt lúc nào
cũng như đẫm lệ. Cô hổ thẹn vì lai lịch mẹ, sầu tủi vì duyên phận mình rồi
đây không hi vọng lấy được người chồng theo ý muốn của cô. Quả nhiên,
cô bị mẹ ép lấy một võ quan người Pháp, cô cưỡng mãi mà không thể được,
sau liều mình cô tự sát bằng thuốc độc.
Con gái quý chết được nửa năm nay, bà hối hận khóc ngấm than ngầm,
bệnh rức đầu, sổ mũi, đau tim, đau ngực lại càng thêm nặng. Bao nhiêu tiền
mà bà nhịn ăn nhịn mặc để dành phải bỏ ra uống thuốc, đến nỗi hiện giờ bà
