Âu Lạc với đỉnh cao Đông Sơn, nằm trong văn minh Bách Việt, cũng
có thể là nơi phát tích của văn minh Bách Việt. Khi Bách Việt bị Hoa Hạ
thôn tính, Âu Lạc biên viễn thụ động nằm ngoài lề của mọi biến chuyển
tích cực. Nó khép mình hờ hững với an nguy và không biết rằng sự chủ
quan sẽ phải trả giá.
-----
Ở Cửu Chân xa xôi cách trở, Đô Dương về kinh hơi muộn. Đoàn
thuyền Lạc hầu của ông đến chúc mừng vua bà khi người Ả Rập vừa đi. Đô
Dương hết sức lạc lõng giữa những ngày vui bất tận của quan quân Trưng
vương. Những kẻ ác mồm bảo ông ghen tị với chiến thắng mang tên Trưng
Trắc.
Lữ Lạc tướng khuyên Đô Dương trở về nam, lấy danh nghĩa Lạc hầu
hiệu triệu quần chúng, rút kinh nghiệm M’linh, xây dựng quân đội và thành
quách, vỗ về sức dân, tính kế lâu dài cho cả Âu Lạc. Cả Đô Dương và Lữ
Lạc tướng đều biết trước ngôi vương ngắn ngủi của Trưng Trắc chỉ có hư
danh và những lễ hội say sưa. Đại bộ phận người Âu Lạc tiếp tục thống khổ
bên bờ ruộng của mình. Quan lại và một số chiến binh có công trạng lên
ngôi, mong ước đời nối đời được cung phụng, hầu hạ. Họ tha hóa từng
ngày, trong sự xa hoa đẫm máu và nước mắt lương dân.
Trước khi xuống thuyền, Lữ Lạc tướng tấu với Trưng vương rằng:
"Tính chuyện một đời chỉ cần tiền tài, lo trước mười đời phải tích lũy
quyền lực, còn nếu lo cho trăm đời đã là lo chung cho thiên hạ, nên mở cửa
cầu học, tế thế kinh bang, đãi ngộ hiền sĩ và loại bỏ sâu mọt...".
Từ Cư Phong, Đô Dương tập hợp tất cả Lạc tướng của Cửu Chân,
định thống nhất phương hướng. Ông lại chạm trán với chia rẽ và hời hợt.
Một số người biết những gì đang xảy ra tại M’linh đã tỏ vẻ nghi ngờ tấm
lòng Đô Dương. Kẻ ở non cao thì mơ hồ, chống đối cái mới một cách quyết
