nhưng không nắm được nó nữa (thì cũng là mất). Cho bề tôi dựa vào nước
ngoài, áp chế nước mình, như vậy vua tất suy vong. Nếu nghe lời nước lớn
để cứu vãn nước mình thì còn mau suy vong hơn là không nghe họ, cho nên
không nên nghe. Bề tôi biết vua không nghe lời nước lớn thì sẽ không kết
nạp chư hầu ở ngoài; chư hầu biết vua không nghe lời mình
thì sẽ không
kết nạp bọn bề tôi vu cáo vua.
*
Bậc minh chủ, lập ra quan chức, tước lộc để tiến dụng người hiền tài,
khuyến khích kẻ có công. Cho nên bảo: "hễ hiền tài thỉ được có bổng lộc
dồi dào, làm chức lớn; có công thì được tước cao, được trọng thưởng”. Họ
ước lượng tài năng cùa người giỏi rồi mới bổ nhiệm, ban lộc cho xứng với
công, vì vậy mà người giỏi không mạo nhận những tài năng mình không có
để thờ vua, người có công vui vẻ lập công thêm nữa, do đó mà mọi việc
thành công. Nay thì không vậy. Vua chúa không phân biệt người giỏi người
dở, chẳng kể bề tôi có công lao hay không, dùng những kẻ dựa vào uy thế
của chư hầu, nghe lời thưa bẩm của kẻ tả hữu. Các bậc cha anh và đại thần
xin vua tước lộc để bán cho kẻ dưới mà thu tiền của rồi lập bè đảng riêng.
Vì vậy, kẻ có nhiều tiền thì mua quan chức để được sang, kẻ kết giao với
bọn tả hữu của vua thì xin xỏ để gây quyền thế. Vua không biết tới các bề
tôi có công lao, trong việc thăng quan giáng chức lại lầm lẫn, bất công; kết
quả là quan lại coi nhẹ chức vụ mà giao thiệp với nước ngoài, bỏ bê công
việc mà lo làm tiền; người giỏi sinh ra biếng nhác, không gắng sức, kẻ có
công chán ngán mà làm quấy quá cho xong. Cái thói của nước suy vong
như vậy.
Chú thích:
Nguyên văn là nhụ tử. Có ba nghĩa : con còn nhỏ, vợ bé, thiếu nữ đẹp. ở
đây, trỏ những cung nhân đẹp.
