Nguyễn Hiến Lê & Giản Chi
Hàn Phi Tử
THIÊN XV
VỌNG TRƯNG
(ĐIỀM MẤT NƯỚC)
1. Hễ nước của vua nhỏ mà thái ấp của đại phu lớn, quyền vua nhẹ mà
thế của bề tôi nặng thì có thể mất nước.
2. Bỏ pháp luật, cấm lệnh mà chuyên dùng mưu trí, trễ nải việc nội
chính mà trông vào ngoại viện thì có thể mất nước.
3. Quần thần chăm giảng học, con em các đại phu thích diễn thuyết, con
buôn lo tích trữ ở ngoài, dân nghèo khốn đốn ở trong thì có thể mất nước.
4. Vua thích cung thất, đài tạ,
đồi ao, ham xe ngựa, y phục, ngoại
khiến trăm họ lao khổ, tài sản cháy rụi (khô kiệt) thì có thể mất
nước.
5. Coi ngày giờ (tốt xấu), thờ quỉ thần, tin bói toán, thích cúng tế thì có
thể mất nước.
6. Nghe lời kẻ có chức tước, không tham khảo lời nói của nhiều người,
lệnh ban xuống và lời tâu lên đều phải qua một người thì có thể mất nước.
7. Quan chức có thể nhờ người có thế lực mà có, tước lộc có thể nhờ
hối lộ mà được thì có thể mất nước.
8. Trì hoãn khiến việc không thành, nhu nhược mà không quyết đoán,
lúc yêu lúc ghét, lập trường không nhất định thì có thể mất nước.
9. Tham lam không biết chán, chỉ ham lợi mà muốn được thì có thể mất
nước.
10. Ham lạm dụng hình phạt mà không theo pháp luật, thích biện thuyết
mà không cầu thực dụng, say mê hư văn, không xét xem có công hiệu hay
không thì có thể mất nước.
11. Nông nổi, để người ta thấy lòng dạ mình, tiết lộ điều bí mật mà không
giấu được, đem lời nói của quần thần kể lại cho người khác nghe thì có thể
mất nước.
