Nguyễn Hiến Lê & Giản Chi
Hàn Phi Tử
THIÊN XII
THUẾ NẠN
(DU THUYẾT KHÓ)
1. Du thuyết khó ở chỗ hiểu được tâm lý đối phương
Du thuyết khó, nhưng không khó ở chỗ trí thức của ta đủ thuyết phục được
vua chúa hay không, cũng không khó ở chỗ khẩu tài của ta phát biểu được
rõ ý của ta hay không, cũng không khó ở chỗ ta dám tung hoành phóng dật
diễn hết ý của ta hay không, mà khó ở chỗ hiểu được tâm lí đối phương để
cho lời chúng ta hợp với tình ý của họ. Như đối phương nghĩ tới danh dự
thanh cao mà ta đem tài lợi ra thuyết thì tất họ cho ta là bỉ lậu, tư cách đê
hèn mà không dùng ta, xa lánh ta. Nếu đối phương nghĩ tới tài lợi mà ta
đem danh dự thanh cao thuyết thì họ cho ta là không biết thời thế, không
hiểu sát sự tình, tất không thu dụng ta. Đối phương trong lòng thích tài lợi
mà ngoài mặt bộ thích danh dự cao, nếu ta đem danh dự thanh cao ra thuyết
thì bề ngoài họ thu dụng ta mà thực tâm xa lánh ta; nếu ta đem tài lợi ra
thuyết thì bề trong họ dùng lời ta mà bề ngoài xa lánh ta. Những điều đó
không thể không xét được.
2. Những điều nên tránh để khỏi nguy hiểm tới thân.
Việc làm phải kín đáo mới thành công, lời nói vì tiết lậu mà thất bại. Không
nhất định là mình có ý tiết lậu ra, có khi chỉ vì vô tình nói đến điều đối
phương muốn giấu mà thân cũng nguy rồi. Đối phương bề ngoài làm việc
đó mà thực sự nhắm mục đích khác, kẻ du thuyết không những biết việc
mưu tính của họ lại còn biết họ vì lẽ gì mà làm như vậy, thế là thân sẽ nguy.
Mình giúp họ lập kế hoạch về một việc đặc biệt nào đó mà thỏa đáng, có kẻ
thông minh ở ngoài dò xét biết được, việc tiết lậu ra, họ sẽ cho là chính
mình tiết lậu, như vậy thân sẽ nguy. Tình chưa thân, ân huệ chưa thấm
nhuần, mà nói hết ra như chỗ cực thân với nhau, nếu ý kiến của mình được
