Do bốn lẽ kể trên: nội dung tạp loạn trình bày không kĩ, cách đặt nhan đề
không nhất trí, nhiều ý lập lại, một số tư tưởng mâu thuẫn; và cũng do lẽ lời
văn có thiên già dặn như Thuế nan, Cô phẫn, có thiên rất tầm thường như
thiên Nhân chủ; đa số hoàn toàn là văn xuôi, một số ít lại dùng văn vần, số
chữ mỗi vế cân nhau (thiên Chủ đạo và thiên Dương giác) nên học giả nào
cũng nhận rằng Hàn Phi tử không phải hoàn toàn của Hàn Phi, mà có nhiều
thiên do người sau ngụy tác thêm vào. Vì vậy trước khi nghiên cứu tư
tưởng Hàn Phi, chúng ta cần xét thiên nào là chân, thiên nào là ngụy đã.
Công việc này rất khó. Chúng tôi đã tham khảo ý kiến của Trần Khải Thiên
và Léon Vandermeersch và theo qui tắc, thiên nào nội dung trái với thuyết
Hàn Phi thì có thể tin là ngụy mà gạt bỏ đi, thiên nào mà mọi nhà đều bảo
là của Hàn Phi thì giữ lại; có những thiên nào tư tưởng hoặc giọng văn còn
có điều đáng ngờ thì tồn nghi.
Chúng ta đã có một bản dịch đầy đủ rồi – bản của ông Nguyễn Ngọc Huy –
nên trong cuốn này, chúng ta chỉ dịch tất cả những thiên chắc chắn của Hàn
và một số thiên nữa, tuy khả nghi nhưng chúng tôi cho là quan trọng thôi.
Để cho những độc giả nào không có bản dịch của ông Nguyễn Ngọc Huy
cũng có được một khái niệm về nội dung toàn bộ, chúng tôi tóm tắt trong
bản dưới đây ý chính của mỗi thiên và đưa thêm ít nhận xét về sự chân
ngụy của từng thiên. Về số thứ tự các thiên, chúng tôi vẫn theo các bản cũ
để độc giả dễ kiếm trong các bản chữ Hán.
(Chú thích của người hiệu đính: chỗ này Nguyễn Hiến Lê làm thành 1 bảng
kê cứu, mỗi hàng là một thiên, có 4 cột là: Số, Nhan đề, Nội dung, Nhận
xét. Vì diễn đàn vnthuquan không hiển thị dạng bảng này được, nên chúng
tôi phải chép lại thành hàng dọc. Vậy người đọc cứ nhớ, mỗi thiên như vậy
có 4 phần, mỗi phần là 1 lần cách hàng.)
Số: 1
Nhan đề: Sơ kiến Tần
Nội dung: Bài biểu Hàn Phi dâng vua Tần bảo có thể thôn tính thiên hạ,
phá thế hợp tung của lục quốc (trong số đó có Hàn) mà thành bá, vì lục
