ăn xin, quê tận miền Trung, lưu lạc ra đây sau khi bị lũ cuốn hết nhà cửa và
người thân. Bà ăn xin ấy tới quê tôi vào một trưa hè nóng nực, qua mỗi nhà
đều xin một chút gạo, nhà nào khá giả lại cho năm trăm, một ngàn… Qua
tới nhà ông Kiên, thấy hai ông cháu đang ăn cơm độn khoai tây, lại còn gọi
bà vào, cho bà một bát cơm. Bà cảm động trước tình cảm của hai ông cháu
nghèo, còn lén để lại cho hai ông cháu gần nửa bị gạo xin được từ trước đó
của mình. Sau đấy, không hiểu sao, cứ dăm bữa nửa tháng bà ăn xin ấy lại
quay lại xóm tôi.
Lúc mọi người biết ông Kiên muốn lấy bà ăn xin ấy, ai cũng cho rằng
ông bị bỏ bùa, hoặc cho rằng bà ăn xin kia đồng ý ở lại với ông chỉ vì cuốn
sổ trợ cấp thương binh, chứ có phải vì thương cho tình cảnh của ông đâu.
Ông mặc kệ tất cả lời can ngăn, để bà Chanh - tên của bà ăn xin đó - ở lại
với hai ông cháu.
Bà Chanh người gốc Thanh Hóa, nói tiếng lơ lớ rất khó nghe, mỗi lần bà
ấy sang chơi với ngoại tôi, hễ nói câu gì là ngoại tôi lại: “Hả?”, “Hả?” tới
ba bốn lần, bà Chanh lại nói lại ba, bốn lần ngoại tôi mới nghe thông. Nghe
đâu bà ấy cũng từng có gia đình, nhưng rồi chồng, con bà lần lượt đều qua
đời vì bệnh tật, vì ốm đói,… cuối cùng trận lũ cũng cướp đi của bà cả mái
nhà cuối cùng. Thế là bà đi ăn xin. Bà đi bộ qua bao nhiêu thành thị, bao
nhiêu xóm làng, gặp đâu xin đấy, có lúc còn bị chó của nhà chủ cắn tới rách
cả bắp chân, nhiều đêm phải ngủ bờ ngủ bụi, qua thành thị thì bị bọn ma cô
trấn hết tiền. Bà đi mãi, đi mãi, rốt cuộc dừng chân ở cái làng quê nhỏ bé và
yên bình của chúng tôi.
Bà Chanh về ở làng tôi giống hệt mấy cô con gái mới đi làm dâu vậy, đi
đâu cũng cúi đầu, gặp ai cũng chỉ chào lí nhí rồi cun cút đi qua, thường chỉ
quanh quẩn ở nhà, cùng lắm là sang nhà tôi nói chuyện với ngoại mà thôi.
Từ ngày có bà Chanh, cuộc sống của ông cháu thằng Thuận cũng tốt hẳn
lên. Thửa ruộng con bỏ không vì không có ai cày cấy bao nhiêu năm, bà
Chanh chạy sang nhà tôi mượn cuốc rồi đi ra đấy, nửa ngày sau toàn bộ đất
đã được xới lên bở tơi. Mình bà cấy hái, gặt lúa, rồi mượn trục về, hai bà
cháu hì hục trục lúa ngoài đường bê tông trước ngõ. Mảnh vườn cũng được
