tiều tụy mạt hạng, một chỗ ở chỉ còn là lý thuyết, tả tơi tơi tả. Tuy đã hình
dung trước một nơi ở na ná thế, nhưng thực tế còn vượt xa mọi dự kiến của
tôi.
Có lẽ tôi đã làm cho anh bạn thấy mình hoàn toàn cám cảnh với anh
ta, nên anh ta khá đột ngột kéo tôi ra khỏi những suy tư.
- Thôi nào, anh bạn, dẫu sao thì ở đây vẫn đỡ tồi tệ hơn trong chiến
tranh chứ! Dù thế nào thì ở đây còn tự xoay xở được! Ăn tồi, cái đó đúng,
và uống toàn nước bùn thật sự, nhưng ngủ thì anh thả sức muốn ngủ đến
bao giờ cũng được... Không có đại bác đâu, anh bạn ơi! Đạn súng trường
cũng không nốt! Tóm lại là đáng việc đấy chứ!
Giọng hắn ta hơi giống giọng lão tổng đại lý, nhưng hai con mắt thì
nhợt nhạt như mắt Alcide.
Tay này dễ suýt soát ba mươi, râu rậm... Tôi chưa kịp nhìn kỹ hắn ta,
vì đến nơi thì còn mải bận tâm với cái nghèo nàn trong nơi ăn chốn ở mà
hắn sắp bàn giao cho tôi, và tôi sẽ phải trú ngụ ở đó, có thể là nhiều năm
nữa... Nhưng rồi sau đó, quan sát hắn, tôi thấy một khuôn mặt rõ ràng là
phong trần, một khuôn mặt rất gai góc và thấy cả một trong những cái đầu
nổi loạn lao thẳng vào cuộc sống một cách quá ư quyết liệt thay vì chỉ có
lăn lộn trên đó, một khuôn mặt với cái mũi tròn và cặp má đầy xệ, lúc nào
cũng ba hoa chửi số phận. Anh chàng này hẳn là một con người khốn khổ
đây.
Tôi trả lời:
-Đúng thế, không có gì tồi tệ hơn chiến tranh!
Tôi nghĩ, thế cũng đủ cho những lời tâm sự rồi, nên không có ý muốn
nói gì thêm nữa. Nhưng chính hắn lại vẫn tiếp tục cái chủ đề ấy:
-Nhất là, đến nay người ta đã kéo quá dài những cuộc chiến tranh...
Nhưng này, rồi anh bạn sẽ thấy nơi đây cũng không kỳ cục gì lắm đâu, tất
cả chỉ thế thôi! Chẳng có gì mà làm... Y như đi nghỉ hè ấy... Có điều là nghỉ
hè ở đây nó là thế đấy, phải không! Mà cũng còn tùy theo cảnh vật, tớ
chẳng nói được gì hơn đâu...
-Thế còn nước uống? tôi hỏi, vì thấy cái thứ nước vừa rót vào cốc của
mình mà lo, nó vàng vàng, nhấp vào miệng đã thấy buồn nôn, nó cũng
