Cứ nghĩ đến khoản viện phí phải trả là họ đã phát khiếp, nhất là mụ vợ,
người nắm biết được rạch ròi cả đến giá tiền những bộ áo riêng cho người
tàn tật. Mụ đã tính cả đến chuyện chạy chọt tại Cơ quan Cứu tế công cộng.
Chuyện chạy chọt này họ giấu không cho tôi biết.
Một tối, sau lần khám thứ hai, Robinson tìm mọi cách cố giữ tôi lại
với hắn, khoan khoan hãy về. Hắn không ngớt kể lại tất cả những gì hắn
nhớ được, những kỷ niệm của chúng tôi về những chuyện cũ, những
chuyến đi, ngay cả những cái mà tôi vẫn chưa có dịp nào nhớ lại. Hắn nhắc
đến những chuyện chưa bao giờ được gợi nhớ. Sự hồi tưởng quãng đời hai
đứa cùng trải qua với nhau ấy cứ ngồn ngộn lên đủ cả, than vãn có, tử tế có,
những bộ áo quần, những người bạn đã giã biệt, quả là một cửa hàng tạp
hóa toàn những cảm xúc lỗi thời mà hắn đem ra khai trương trong cái đầu
không có mắt.
Khi nỗi khổ tâm hình như đã quá lớn, hắn báo cho tôi biết trước:
-Tớ sẽ tự tử!
Thế rồi hắn cũng mang được nỗi khổ ấy ra xa hơn một chút như mang
một khối lượng quá sức mình, hoàn toàn vô ích, một nỗi khổ của kẻ đi
đường không có được bạn đồng hành mà trò chuyện, một nỗi khổ quá lớn
và phức tạp trăm bề. Hắn không còn biết giải thích ra sao vì nó vượt qua cả
tầm học thức của hắn.
Hèn nhát vốn là bản chất của hắn, tôi biết thế và hắn cũng biết thế, và
luôn luôn hy vọng được ai đó cứu vớt hắn ra khỏi sự thật ấy. Nhưng mặt
khác, tôi lại tự hỏi rằng ở đâu đó liệu có những người hèn nhát thật
không?... Có thể nói rằng người ta luôn luôn tìm được cho bất cứ ai một lý
do nào đó, để anh ta sẵn sàng chết, chết ngay lập tức và chết thoải mái nữa.
Chỉ có điều là không phải lúc nào cũng tìm được cơ hội cho anh ta chết một
cách đẹp đẽ, một cơ hội vừa ý anh ta. Thế là anh ta đành phải tìm lấy nơi
nào đó để chết theo khả năng của mình... Anh ta dừng lại với bộ mặt một kẻ
đần độn trên đời, hơn nữa đối với mọi người còn là một kẻ hèn nhát, có
chăng chỉ là tự mình không tin nổi được mình thôi. Vì đó chỉ là cái vỏ
ngoài của sự hèn nhát.
