điện của lão từ Copenhague chúc chúng tôi: “Thành công vượt qua các khó
khăn”.
Như chúng tôi dự đoán, sự vắng mặt của Baryton đã bị bàn tán rất ác ý
ở Vigny và vùng lân cận. Vì tương lai của Viện, chúng tôi thấy tốt hơn hết
là không nên giải thích nhiều về sự vắng mặt đó, cả với bệnh nhân cũng
như các đồng nghiệp bên ngoài.
Nhiều tháng lại trôi qua, những tháng hết sức thận trọng, tẻ nhạt, lặng
lẽ. Ngay giữa chúng tôi với nhau cũng không nhắc đến Baryton. Vả lại nhớ
đến lão là chúng tôi lại thấy ít nhiều xấu hổ.
Rồi mùa hạ tới. Chẳng lẽ cứ quanh quẩn suốt ngày ngoài vườn để coi
giữ bệnh nhân. Để tỏ ra mình còn đôi chút thảnh thơi, và cũng để đổi không
khí, chúng tôi lang thang ra tận bờ sông Seine.
Bên kia bờ sông là vùng đồng bằng rộng lớn Gennevilliers, với những
ống khói in hình lên bầu trời mù sương. Gần bến kéo thuyền có một quán
rượu thủy thủ, ngay cửa kênh đào. Dòng nước cuồn cuộn vàng đục vỗ vào
cửa cống.
Trong nhiều giờ, chúng tôi tử con đường dưới bờ sông dõi nhìn cảnh
đó, và ngay cạnh là một thứ như đầm lầy với cái mùi khó tả bốc lên tận con
đường ô tô phía trên. Rồi cũng quen dần. Bùn lầy ở đó không còn biết là
mầu gì nữa, vì đã tụ đọng quá lâu qua những cơn nước lũ. Vào những buổi
chiều hè, bùn ở đấy đôi khi trở nên êm dịu hơn, khi bầu trời chuyển mầu
hồng. Chính ở đó, đứng trên cầu, nghe tiếng đàn ắc-coóc từ những chiếc
xuồng đậu bên cửa cống, chờ qua đêm để ngược dòng sông. Nhất là những
xuồng từ Bỉ xuống là hay đàn nhạc, các xuồng này thường treo cờ xanh và
vàng, quần áo thì giăng đầy trên các dây phơi, gió bay phấp phới.
Vào giờ rỗi sau bữa sáng, tôi thường tha thẩn một mình đến quán rượu
thủy thủ này, khi con mèo nhà chủ đã chịu ở trên trong bốn bức tường như
bị nhốt dưới một bầu trời nho nhỏ xanh men dành riêng cho nó. Cũng ở đó,
một buổi đầu hôm, đang mơ ngủ chập chờn, gần như quên hết những gì
đang diễn ra, thì tôi bỗng thấy từ phía xa có ai đi tới và đang lên dốc. Tôi
không phải chần chừ gì lâu, nhận ngay ra hắn đang bước lên cầu. Đúng là
