Nguyễn Văn Trung
Hành Trình Trí Thức Của Karl Marx
BÚT PHÁP VÀ BÚT CHIẾN CỦA MARX
Có một cách đặt vấn đề, một lối phân tích của Mác phân biệt Mác với tất cả
những nhà tư tưởng đương thời
. Cách đặt vấn đề đó càng độc đáo và tác
dụng mãnh liệt vào tâm tư người đọc vì một cách sử dụng ngôn ngữ của
Mác.
Để đánh đổ một ý kiến đối nghịch hay để trình bày một quan niệm của
mình, không những ngôn ngữ diễn tả cần phải trong sáng rõ ràng, mạch lạc,
ngắn gọn mà còn cần phải đập mạnh vào tâm tư người đọc, làm cho người
đọc hoặc bị tê liệt, hoặc bị quyến rũ; muốn thế, không gì xây dựng những
câu văn thành những công thức mà lý tưởng hơn cả là đạt tới sự chặt chẽ
của những công thức toán học. Những kiểu nói công thức theo tỷ lệ nghịch
thuận, hoặc theo lối đảo ngữ thường được Mác sử dụng một cách rất tài
tình và đã trở thành những châm ngôn nổi tiếng.
Mác đã lược tóm tất cả tình cảnh sa đọa của người thợ làm việc trong chế
độ tư bản bằng công thức sau đây:
“Thế giới sự vật càng được giá bao nhiêu, thì thế giới con người càng mất
giá đi bấy nhiêu” (avec la mise en valeur (verwertung) du monde des
choses, progresse en raison directe la perte en valeur, la dévaluation du
monde des hommes).
“Người thợ trở thành một thứ hàng càng rẻ mạt khi người thợ càng sản
xuất thêm nhiều hàng”.
“Sản phẩm của lao công càng văn minh, người thợ càng trở thành man rợ;
lao công càng mạnh, người thợ càng yếu; lao công càng giàu có về trí tuệ,
người thợ càng mất trí tuệ và nô lệ thiên nhiên. Lao công tạo ra vẻ đẹp,
nhưng đối với người thợ, lao công đưa đến sự què quặt. Lao công tạo ra
tinh thần, nhưng đối với người thợ nó tạo ra sự đần độn. Thế giới bên
ngoài mà người thợ tạo ra trước mặt anh ta càng vĩ đại bao nhiêu, thì
chính anh ta và thế giới bên trong của anh ta càng trở thành nghèo nàn bấy
nhiêu.
