thứ còn thiếu trên lăng mộ gia đình nơi tên của Édouard không được đề: ảo
tưởng về sự vĩnh cửu. Với Péricourt, việc ông đang làm, là đặt mua tượng
đài đó, phải vượt qua chính ông, vượt qua cuộc sống hiện tại của ông, về độ
bền, trọng lượng, khối lượng, thể tích, việc ông đang làm phải mạnh mẽ
hơn bản thân ông, phải kéo nỗi buồn của ông về với chiều kích tự nhiên của
nó.
Các tác phẩm gửi đến có kèm theo hồ sơ dự thi gồm lý lịch trích ngang
của các nghệ sĩ, giá cả, lịch trình thực hiện. Ông Péricourt đọc thư giới
thiệu đề án của Jules d’Epremont mà chẳng biết thêm điều gì, nhưng ông
lần giở tất cả các bức vẽ khác trong đó người ta thấy tượng đài nhìn
nghiêng, nhìn từ sau lưng, nhìn phối cảnh, trong môi trường đô thị… Người
lính trẻ ở lớp cảnh thứ hai luôn hiện diện, với gương mặt nghiêm nghị…
Như thế là đủ. Ông mở cửa, gọi, cũng bằng thừa:
— Labourdin, Chúa ơi! - ông tức tối hét lên, vừa hét vừa lắc vai tay quận
trưởng.
— Hở, gì thế, ai vậy?
Mắt đầy nhử, vẻ như không còn nhớ anh ta đang ở đâu và đang làm gì.
— Lại đây! - ông Péricourt nói.
— Em ấy à? Ở đâu ạ?
Labourdin lảo đảo đi đến phòng làm việc, vừa đi vừa xoa mặt để định
thần lại, ấp úng xin lỗi nhưng ông Péricourt không nghe.
— Bức này.
Labourdin bắt đầu định thần lại. Khi đó anh ta mới hiểu ra dự án được
chọn không phải là dự án mình định giới thiệu, nhưng tự nhủ rằng, suy cho
cùng, câu nói của anh ta có thể hoàn toàn phù hợp với mọi tượng đài. Anh
ta hắng giọng:
— Thưa chủ tịch, - anh ta nói, - cho phép em…
— Cái gì? - Péricourt hỏi mà không thèm nhìn anh ta.
Ông đã lại đeo kính và đang đứng viết bên một góc bàn, rất thỏa mãn với
quyết định của mình, cảm thấy ông đang hoàn thành một việc gì đó mà ông
