sản phẩm người khác sản xuất ra từ nơi này sang nơi kia? Tôi không
thể hiểu làm thế nào mà trong những điều kiện như thế người ta
có thể được trả hơn 10 hoặc 20 xu một ngày, vì dĩ nhiên không phải
ông chủ là người trả tiền lương. Ông ta chỉ phải tính toán tiền nong.
Chính kết quả lao động đã “trả lương” và chính những người quản lý
đã điều hành công việc sao cho sản phẩm có thể đáp ứng được tiền
lương.
Hơn nữa, những phương pháp sản xuất có khả năng tiết
kiệm không xuất hiện đồng thời. Chúng dần dần nảy
sinh khi chúng tôi bắt đầu từng bước chế tạo các bộ phận
xe. Chiếc xe ô tô mang nhãn hiệu Model T là chiếc xe đầu tiên
chúng tôi tự sản xuất. Khâu đầu tiên tiết kiệm được nhiều nhất
chính là khâu lắp ráp, sau đó được mở rộng sang các khâu khác và
cho tới nay, mặc dù chúng tôi có nhiều thợ lành nghề nhưng họ
không trực tiếp bắt tay vào sản xuất mà họ tạo điều kiện thuận
lợi cho những người khác sản xuất. Những người thợ lành nghề của
chúng tôi là những người chế tạo công cụ, tiến hành thử nghiệm, là
những người thợ cơ khí và cũng là người thiết lập ra quy trình sản
xuất chung cho cả nhà máy.
Họ cũng có phẩm chất tốt giống như bao nhiêu người khác
trên trái đất này nhưng thực sự họ quá giỏi đến mức ta không nên
lãng phí những con người đó vào những công việc mà máy móc có thể
làm tốt hơn. Những công nhân đến với tôi là những người không có
kỹ năng; họ học việc chỉ trong vài giờ hoặc vài ngày. Nếu không thể
học trong khoảng thời gian đó có nghĩa là họ không phải là những
người có ích đối với chúng tôi. Nhiều người trong số họ là người
nước ngoài và tất cả đều được yêu cầu rằng trước khi đảm nhận
bất cứ công việc nào, họ phải có khả năng làm việc đủ để chi trả cho
tiền thuê nhà. Họ không cần phải là những người khoẻ mạnh. Bên
cạnh những công việc đòi hỏi phải có thể lực tốt - mặc dù những
