của thành phố Albe La Longue, thành phố dành tên của mình cho đứa con
tiếm quyền nổi lên trên đống đổ nát của trang viên Pompée và nơi đó, với
tám trăm nóc nhà cùng ba nghìn dân cũng chưa vừa cho tên giết người như
giết ruồi Domitien từng làm, còn phải thêm vào trang viên một kẻ giết
người là Pompée nữa. Bên phải, tháp dần về phía biển Tyrrhène là dải đồi
trải rộng theo hình vòng cung nơi từng là chiến trường lần lượt xâm chiếm
lẫn nhau của các tộc người Falisquèque, Volsque, Sabine và Hemlque. Phía
sau là Rome, thung lũng Egérie nơi Numa từng đến nghe lời phán truyền,
chuỗi các lăng tẩm họ vừa đi qua giống như nối họ với thành Rome bằng
một đường cày đổ nát. Cuối cùng, sau Rome là biển kỳ vĩ, đó đây đó những
hòn đảo trăng trắng nổi lên giống những đám mây trên đường lên chốn vĩnh
hằng đang thả neo trên nền trời.
Đấu trường gần đó đã có lịch sử hai nghìn năm trăm năm. Nó như cái cội
trụ của lịch sử nhân loại trong hai mươi thế kỷ hoặc dưới thời cộng hoà
hoặc dưới thời Giáo hoàng.
Sau khi ngựa lại sức, cỗ xe tiếp tục cuộc hành trình của nó.
Ngược lên trên mạn lăng mộ của ba anh em nhà Horaces có một con đường
mòn nhỏ nằm tách hẳn bên phải con đường lớn và nó được nhìn rõ giữa
đám cỏ màu hung hung và vàng nhạt phủ khắp miền nông thôn ngoại thành
Rome giống như một lớp da sư tử.
