Ôi Chúa, người mà con không quen, không biết tên tuổi, một người vô hình
một kiên trúc sư của vũ trụ này, người đã cho con một bản năng để cảm
nhận, người đã từ chối lý lẽ để hiểu tất cả.
Liệu người có phải là một nhân vật tưởng tượng? Tâm hồn của con có tan
ra cùng phần tro tàn thi thể của con? Nấm mồ chôn con là một vực thẳm
không lối thoát hay là cánh cửa mở ra một thế giới khác? Liệu có phải
thiên nhiên bằng lòng thương ác độc đã đặt vào tim con nguồn hy vọng về
một cuộc sống tốt đẹp hơn bên cành những kẻ khốn khổ?
Xin Người thứ tha cho con về sự yếu đuối của con. Không, con không hề
nghi ngờ sự tồn tại của Người và dù người có ban cho con một số phận bất
tử hay còn phải sống rồi thác, con vẫn tôn thờ mệnh lệnh im lặng của
Người".
Người ta có thể hiểu dòng văn ấy có ảnh hưởng như thế nào, sau những lời
nguyền rủa của Diderot, sau bản diễn văn của La Revellière-Lépeux và
những trang viết sùi bọt mép và máu me của Marat.
Chính Bonaparte, người từng cúi nhìn vực thẳm cách mạng, nơi ông chưa
dám quay đi, đã dừng lại trước trang viết của thiên thần cứu rỗi ấy, nó như
vẽ ra trong đêm hư vô hồn mang một vệt sáng, và nếu ông đã cho chuyện
đức giáo hoàng Fesch đến Rome, ông lại cho vời đại thi hào đến bên người,
con đại bàng đã thay thế con chim bồ câu và giống như chim bồ câu, con
đại bàng này lãnh trách nhiệm tìm cành ô liu cho Đức Thánh Cha.
Nhưng bổ nhiệm Chateaubriand làm thư ký đại sứ quán thì chưa đủ còn
phải chờ xem ông ta có chấp nhận hay không đã.
