dân sự nảy sinh trong quá trình thực thi chính sách đã làm dấy lên sự căm
phẫn trong đông đảo người dân. Đến năm 1977 khi Ấn Độ tổ chức bầu cử
trở lại, chính sách triệt sản trở nội dung chủ yếu gây tranh cãi, đúc kết cô
đọng qua câu khẩu hiệu rất đáng nhớ là “Indira hatao, indiri bachao (Đả đảo
Indira, cứu “của quý” ta)”. Dư luận tin rằng thất bại của Indira Gandhi trong
kỳ bầu cử năm 1977 có một phần không nhỏ là do phản ứng chống đối của
người dân đối với chính sách dân số. Chính phủ đắc cử ngay lập tức đã cho
thay đổi triệt để chính sách dân số.
Một trong những tác động trớ trêu không ngờ của chính sách mà Sanjay
Gandhi theo đuổi, đó là về lâu về dài nó lại góp phần thúc đẩy dân số Ấn Độ
tăng nhanh hơn. Sau vết nhơ của giai đoạn Tình trạng Khẩn Trương, chính
sách kế hoạch hóa gia đình bị trôi vào quên lãng. Trong bóng tối quên lãng
đó triệt sản tự nguyện vẫn tiếp tục được tuyên truyền dù chẳng ai quan tâm
ngoại trừ các cơ sở y tế nhà nước. Tuy nhiên vẫn còn đó một trong những
tàn dư không dễ xóa nhòa của thời kỳ Tình trạng Khẩn Trương. Dân chúng
quay ra nghi ngờ động cơ của Chính phủ, ví dụ như không thiếu chuyện
người dân tại các khu ổ chuột hay các ngôi làng từ chối tham gia tiêm phòng
bại liệt vì lo ngại Chính phủ âm thầm triệt sản con em mình.
Câu chuyện đặc biệt trên đây và chính sách một con khắc nghiệt ở Trung
Quốc là hai ví dụ nổi bật nhất trong những biện pháp cưỡng ép kiểm soát
dân số; hầu hết các nước đang phát triển đều có chính sách dân số quốc gia.
Trong bài viết cho tạp chí Science xuất bản năm 1994, John Bongaarts,
thành viên từ Hội đồng Dân số đã dự đoán đến năm 1990, Chính phủ hầu hết
các quốc gia, nơi tập trung 85% dân số các nước đang phát triển, sẽ nhận
thức rõ ràng về vấn đề quá tải dân số cũng như sự cần thiết phải kiểm soát
bằng kế hoạch hóa gia đình.
Có nhiều lý do để thế giới ngày nay phải lo ngại về vấn đề tăng dân số.
Jeffrey Sachs bàn về những lý do này trong tác phẩm Common Wealth.
Dễ nhận thấy nhất là tác động tiềm tàng đến môi trường. Dân số tăng góp
phần làm tăng lượng khí thải carbon dioxide, từ đó gây ra hiện tượng Trái
