Một cách đối đầu rủi ro khác hiệu quả hơn là để dân làng giúp đỡ lẫn nhau.
Người nghèo hầu hết sống tập trung trong làng xã hay những vùng lân cận,
họ liên kết thành mạng lưới sâu rộng gồm họ hàng trong đại gia đình, các
nhóm cộng đồng tôn giáo hay nhóm dân tộc. Tuy có những rủi ro tác động
đến toàn bộ mạng lưới (chẳng hạn mưa lũ), nhưng hầu hết thường chỉ ảnh
hưởng đến một phạm vi nhất định. Nếu những người có hoàn cảnh thuận lợi
dang tay giúp đỡ những người gặp khó khăn để được giúp lại khi gặp phải
chuyện tương tự thì mọi người đều có thể có cuộc sống sung túc hơn: Giúp
đỡ nhau không nhất thiết là bố thí ban ơn cho nhau.
Theo một nghiên của Christopher Udry, hình thức bảo hiểm phi chính thức
như trên có ưu điểm lẫn hạn chế. Hơn một năm tại vùng nông thôn Nigeria,
Udry nhờ người dân ghi chép lại từng món quà hay khoản vay không chính
thức mà họ giúp đỡ nhau và điều kiện để đáp trả những khoản vay đó.
Định kỳ hàng tháng ông cũng hỏi thăm xem có chuyện gì không may xảy tới
với dân làng không. Kết quả quan sát được là ở bất kỳ thời điểm nào, một
gia đình bình thường cũng đang nợ hoặc cho vay nợ 2,5 gia đình khác. Và
điều kiện hoàn trả khoản vay được điều chỉnh tùy theo hoàn cảnh cụ thể của
người vay và người cho vay. Khi người đi vay gặp chuyện, anh ta có thể
hoàn trả ít hơn (thường là ít hơn giá trị ban đầu của khoản vay) nhưng nếu
người cho vay gặp chuyện bất trắc thì người vay thường trả nhiều hơn so với
số tiền mà anh ta nợ. Mạng lưới xã hội dày đặc của mối quan hệ mượn và
cho mượn qua lại này cực kỳ hữu hiệu trong việc giảm thiểu rủi ro cho mỗi
cá nhân. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong quan hệ phụ thuộc phi
chính thức này. Các gia đình vẫn phải gánh chịu khó khăn do thu nhập giảm
khi có chuyện, mặc dù tổng thu nhập của mọi người trong mạng lưới cộng
lại không hề thay đổi.
Đã có nhiều nghiên cứu được tiến hành suốt từ Côte d’Ivoire cho đến Thái
Lan về bảo hiểm phi chính thức. Phần lớn đều chỉ ra rằng tuy các mạng lưới
bảo hiểm truyền thống giúp giảm sốc nhưng hiệu quả rất hạn chế. Vì nếu rủi
ro được bảo hiểm tốt thì mức chi tiêu của một gia đình luôn phải dao động
ổn định quanh mức thu nhập bình quân mà họ có thể kiếm được: Giúp người
