kéo dài đến hơn tám năm.
Hãy thử nhìn nhận sự việc này từ góc độ của
người cho vay: Họ biết rằng ngay cả khi họ thắng kiện thì họ vẫn phải chờ
nhiều năm mới lấy lại được tài sản thế chấp từ người đi vay (với rất nhiều
nguy cơ người đi vay tìm cách tẩu tán tài sản). Dĩ nhiên, điều này có nghĩa
từ góc độ của người cho vay, giá trị tài sản của người đi vay tại thời điểm bắt
đầu vay sẽ thấp hơn nhiều so với giá trị thực tế. Nachiket Mor, lúc bấy giờ là
một trong những phó giám đốc Ngân hàng ICICI, từng kể cho chúng tôi về
cách tuyệt vời để yêu cầu nông dân thanh toán các khoản vay nông nghiệp.
Trước khi giải ngân cho mỗi khoản vay, ông yêu cầu nông dân viết một tờ
séc ghi lùi ngày có giá trị bằng khoản vay. Cách này hay ở chỗ nếu người
nông dân không trả nợ, ngân hàng có quyền yêu cầu cảnh sát vào cuộc để
thu hồi tiền dựa vào tờ séc, vì không trả séc đúng hẹn là vi phạm pháp luật.
Cách làm này có hiệu quả được một thời gian trước khi bị phanh phui. Khi
phía cảnh sát nhận ra họ phải xử lý đến hàng trăm séc không tài khoản, họ
đã lịch sự từ chối ngân hàng ICICI với lý do đó không phải là việc của họ.
Ngay cả khi ngân hàng xoay xở lấy lại được tiền, hệ quả vẫn có thể vượt
khỏi tầm kiểm soát: Chẳng ngân hàng nào muốn báo chí giật tít liên quan tới
chuyện “nông dân tự tử”. Thêm nữa, mỗi khi gần tới kỳ bầu cử là chính phủ
lại muốn ngân hàng xóa hết những khoản nợ quá hạn, đó chẳng khác nào cú
bồi cuối cùng với các ngân hàng. Vì tất cả những lý do này, ngân hàng chọn
cách dễ dàng hơn là không cho người nghèo vay tiền và để lại thị trường
rộng lớn đó cho những kẻ cho vay nặng lãi. Mặc dù những kẻ cho vay nặng
lãi có cách thu được nợ, nhưng họ phải tốn kém nhiều hơn ngân hàng để thu
về khoản tiền cho vay. Đây chính là lý do tại sao chúng ta vẫn vui vẻ gửi
tiền tiết kiệm dù lãi suất ngân hàng chẳng đáng bao nhiêu thay vì gửi gắm
tiền vào tay kẻ cho vay nặng lãi. Điều này cộng với hiệu ứng số nhân và thế
độc quyền của những người cho vay nặng lãi lý giải tại sao người nghèo
luôn phải vay với lãi suất cao như vậy. Sáng kiến của những người như
Muhammad Yunus và Padmaja Reddy không chỉ dừng ở việc cho người
nghèo vay với lãi suất hợp lý hơn, mà là làm thế nào để thực hiện được điều
đó.
