dân sẽ sử dụng sản phẩm dịch vụ ít đi khi không phải trả tiền. Quay trở lại
với thử nghiệm TAMTAM, Cohen và Dupas quan sát được rằng người ta
mua mùng chống muỗi nhiều hơn khi được miễn phí hoặc bán với giá rất rẻ.
Liệu người ta có thực sự sử dụng mùng chống muỗi được trợ cấp? Để tìm ra
câu trả lời, vài tuần sau cuộc thử nghiệm đầu tiên, TAMTAM đã cử nhân
viên hiện trường đến tận nhà những người mua mùng trợ giá. Kết quả là
khoảng 60% đến 70% phụ nữ mua mùng thực sự sử dụng mùng. Một thử
nghiệm khác cũng cho thấy tỉ lệ sử dụng mùng chống muỗi lâu dài tăng tới
khoảng 90%. Ngoài ra, không có sự khác nhau nào giữa tỉ lệ dùng mùng của
những người phải trả tiền mua và những người được nhận miễn phí. Nhiều
nghiên cứu khác ở những bối cảnh khác cũng đi đến kết luận tương tự, do đó
trợ cấp không thể là nguyên nhân dẫn tới tỉ lệ sử dụng thấp.
Nếu không phải do trợ cấp, thì đâu mới là nguyên nhân?
Đức tin?
Cha mẹ của Abhijit đến từ hai thái cực của xã hội Ấn Độ. Mẹ ông đến từ
Mumbai, trong gia đình mà một bữa ăn không thể coi là đầy đủ nếu thiếu
bánh không men chapatis và bhakris làm từ bột mì và yến mạch. Cha ông
đến từ Bengal nơi người ta ăn cơm ba bữa mỗi ngày. Cách trị bệnh sốt giữa
hai vùng theo đó cũng rất khác nhau. Nếu cơm được xem là thực phẩm giúp
hồi phục sức khỏe nhanh chóng ở vùng Maharashtra, thì ngược lại ở Bengal
người ta cấm ăn cơm khi bị sốt. Một người Bengal sẽ nói “hôm nay người
này ăn được cơm rồi” nếu muốn nói rằng ai đó đã khỏi bệnh. Abhijit lúc đó
mới sáu tuổi nhưng đã thắc mắc không biết đâu là nguyên nhân của những
mâu thuẫn này. Khi hỏi người cô quê ở Bengal, câu trả lời ông nhận được là
lòng tin.
Lòng tin, hay nói một cách gần gũi đời thường hơn là sự kết hợp của niềm
tin và lý thuyết. Rõ ràng đây là phần rất quan trọng quyết định cách chúng ta
định hướng khi chăm sóc sức khỏe bản thân. Không có hệ quy chiếu này
làm sao ta biết khi bị phát ban phải uống thuốc bác sĩ kê cho chứ không nên
cho đỉa hút máu? Chắc chắn chưa ai từng chứng kiến thử nghiệm nào phát
